یکی از نسخه‌های ویندوز که مایکروسافت در سال ۱۹۹۶ برای اولین بار منتشر کرده، Widows CE نام دارد. این نسخه از ویندوز برای کامپیوترهای کوچک که معمولاً سخت‌افزار ضعیفی دارند، طراحی شده بود و در واقع رابط کاربری Windows 95 را وارد دنیای وسایل همراه می‌کرد. Windows CE بعدها اساس طراحی سیستم عامل‌های مخصوص وسایل همراه و از جمله گوشی‌های هوشمند شد.
در این مقاله به معرفی Windows CE می‌پردازیم. در ادامه با مطلبی دیگر از دانش‌نامه‌ی سیاره‌ی آی‌تی در خدمت شما عزیزان هستیم.
آشنایی با Windows CE
قبل از هر چیز توجه کنید که ویندوز CE شاید ظاهری شبیه ویندوز ۹۵ یا ویندوز NT داشته باشد اما در واقع سیستم عاملی با هسته‌ی متفاوت است. در دوران معرفی این نسخه‌ی خاص ویندوز، وسایل همراه و کوچک از پردازنده‌های با معماری مجموعه دستورات x86 بهره نمی‌بردند و امروزه هم وضعیت به همین صورت است. این نسخه از ویندوز برخلاف سایر نسخه‌های ویندوز، برای اجرا روی پردازنده‌های x86 اینتل و AMD طراحی نشده است! لذا نمی‌توانید برنامه‌هایی که روی ویندوز ۹۵ و ویندوز NT اجرا می‌شود را روی Windows CE اجرا کنید چرا که این برنامه‌ها برای پردازنده‌های x86 طراحی شده‌اند.
ظاهر رابط کاربری ویندوز CE شبیه نسخه‌های قدیمی ویندوز است. تصویر زیر نمایی از رابط کاربری یک کامپیوتر قدیمی است که روی آن سیستم عامل Windows CE 3.0 نصب شده است.
وسایلی که از ویندوز CE به عنوان سیستم عامل بهره می‌برند، قدرت پردازشی بالایی ندارند و توان مصرفی نسبتاً پایینی دارند. لذا این نسخه از ویندوز سبک و کم‌حجم است.
در گذشته و حتی در سال‌های اخیر، Windows CE روی کامپیوترهای کوچک، کم‌مصرف و پرتابل زیادی نصب شده و حتی نسخه‌ی کم‌حجم نرم‌افزارهای آفیس مایکروسافت شامل Word و Excel و PowerPoint نیز روی برخی از وسایل مجهز به ویندوز CE موجود است. امکان همگام‌سازی کردن فایل‌ها بین این وسایل و کامپیوترهای معمولی از طریق کابل سریال RS232 یا کانکشن وایرلس و حتی با استفاده از شبکه کردن امکان‌پذیر است.
دقت کنید که برخی تصور می‌کنند که CE مخفف Compact Edition یا نسخه‌ی کم‌حجم است اما مایکروسافت این برداشت را هیچگاه تأیید نکرده است.
پیدایش ویندوز CE
در اوایل دهه‌ی ۱۹۹۰ گروه جدیدی از کامپیوترها به اسم PDA ظهور کرد. PDA که مخفف Personal Digital Assistant و به معنی دستیار دیجیتال شخصی است، به وسایلی مجهز به باتری گفته می‌شود که حجم کمی دارند و صفحه نمایش و رابط کاربری لمسی دارند. در این وسایل کوچک برای ذخیره کردن فایل‌ها، به جای هارددیسک از حافظه‌های کوچک فلش استفاده می‌شود. ویژگی مشترک این نوع وسایل، استفاده از پردازنده‌های کم‌مصرف بود که معماری مشابه پردازنده‌های اینتل نداشتند!
مایکروسافت با ظهور این نوع وسایل، به فکر طراحی نسخه‌ی خاصی از ویندوز افتاد که مخصوص پردازنده‌های x86 نباشد و توسط پردازنده‌های ضعیف با معماری متفاوت نیز به خوبی اجرا شود. مایکروسافت پروژه‌ای با نام رمز Pegasus تعریف کرد و افرادی که قبلاً در طراحی سیستم عامل‌های موبایل مایکروسافت نظیر WinPad فعالیت داشتند، روی نسخه‌ی جدید ویندوز کار کردند و سرانجام اولین نسخه‌ی ویندوز CE در سال ۱۹۹۶ معرفی شد.
در تصویر زیر رابط کاربری Windows CE 1.0 را مشاهده می‌کنید که به لحاظ گرافیکی، بسیار ساده به نظر می‌رسد.
نکته‌ی جالب این است که ویندوز CE برخلاف نسخه‌های معمولی ویندوز، با چند نوع معماری مجموعه دستورات سازگار است! معماری‌های SH3 و MIPS و بعدها معماری ARM از جمله موارد پشتیبانی شده است. شاید فکر کنید که این کامپیوترهای کوچک و کم‌مصرف و ضعیف، ارزان بوده‌اند اما جالب است بدانید که در سال ۱۹۹۶، قیمت یک کامپیوتر کوچک مبتنی بر ویندوز CE، حدود ۶۵۰ دلار بوده که معادل یک کامپیوتر ۱۰۶۳ دلاری امروزی است! تصویر زیر HP 320LX است:
مایکروسافت توسعه‌ی ویندوز CE را ادامه داد و در نسخه‌ی ۲، از صفحه نمایش‌های بزرگ‌تر و رنگی و همین‌طور از شبکه پشتیبانی می‌شود. طبعاً محبوبیت این نسخه بیش از اولین نسخه است و نقص‌های مهم آن را ندارد.
معرفی ویندوز موبایل و پاکت پی‌سی
در اواخر دهه‌ی ۱۹۹۰ تدریجاً کامپیوترهای کوچک، کوچک‌تر شدند و سیستم عامل Windows CE نیز متناسب با شرایط بهینه‌تر شد اما مایکروسافت ترجیح داد که از نام‌های متفاوتی استفاده کند و مسیر توسعه را به سمت گوشی‌های هوشمند تغییر دهد. لذا چند سال بعد Pocket PC 2000 و Windows Mobile 2003 معرفی شدند.
تصویر زیر به یک پاکت پی‌سی به نام iPaq rx1955 مربوط می‌شود که HP در سال ۲۰۰۷ رونمایی کرده است. در این دیوایس از سیستم عامل ویندوز موبایل ۵ استفاده شده است.
مایکروسافت در سال ۲۰۱۰ هم نسخه‌ی دیگری از ویندوز به اسم Windows Phone 7 معرفی کرد که اساس آن ویندوز ۷ دستاپی نیست بلکه بر اساس Windows CE 6.0 طراحی شده است!
اگر بخواهیم به تمام نسخه‌های ویندوز CE و نسخه‌های مبتنی بر این ویندوز نگاهی داشته باشیم، به لیستی از ۷ محصول مختلف می‌رسیم:
- Pocket PC
- Windows Mobile Classic
- Windows SmartPhone
- Pocket PC Phone Edition
- Windows Mobile Professional
- Windows Automotive
- Windows Phone
همان‌طور که متوجه شده‌اید در میان نسخه‌های معرفی شده، حتی نسخه‌ای ویژه‌ی خودرو نیز دیده می‌شود. در واقع مایکروسافت از هسته‌ی ویندوز CE در طراحی سیستم عامل برای انواع وسایلی که پردازنده‌ی x86 ندارند، استفاده کرده و می‌کند. از کنسول بازی دریم‌کست سگا گرفته تا سیستم عامل خودپردازهای بانکی و سیستم هوشمند خودروها.
در حال حاضر Windows CE با عنوان کامل Windows Embedded Compact به صورت رسمی معرفی می‌شود و آخرین نسخه‌ی آن، نسخه‌ی 8.0 است که در سال ۲۰۱۳ معرفی شده است و قرار است تا سال ۲۰۲۳ به صورت رسمی پشتیبانی شود.
مایکروسافت تدریجاً مسیر توسعه‌ی Windows CE را متوقف کرده و می‌خواهد Windows 10 for ARM را جایگزین آن کند. البته در سال‌های اخیر Windows RT و NT Embedded و XP Embedded نیز با همین مقصود معرفی شدند اما در نهایت مسیر توسعه ادامه پیدا نکرد.
howtogeekسیاره‌ی آی‌تی
برنامه‌های مشترک ویندوزce و اندروید چه هستند