در توزیعات مختلف لینوکس برای فرمت کردن SSD می‌توانید از سیستم فایل Ext4 و انواع دیگر استفاده کنید. هر سیستم فایل برای نوعی کاربری بهینه‌تر است و مزایا و معایب خاصی دارد. به عبارت دیگر  سیستم فایل بهینه برای درایوهای هارددیسک و درایوهای SSD، ممکن است متفاوت باشد.

در این مقاله به معرفی ۴ سیستم فایل بهینه برای فرمت کردن درایو حالت جامد یا به اختصار SSD می‌پردازیم که این روزها نه تنها در هاست و سرور بلکه در سخت‌افزار کامپیوترهای معمولی نیز تدریجاً جای هارددیسک‌ها را می‌گیرد.

اگر با مقوله‌ای به اسم File System آشنایی ندارید، به مقاله‌ای از بخش دانش‌نامه توجه فرمایید:

و برای آشنایی با اصطلاحات و واژگان مرتبط با هارددیسک و SSD به مقاله‌ای دیگر مراجعه فرمایید:

و در ادامه به معرفی ۴ سیستم فایل برتر که برای استفاده از درایوهای SSD در سیستم عامل لینوکس بهینه‌تر است، می‌پردازیم.

Ext4

سیستم فایل Extended4 یکی از سیستم فایل‌هایی است که در اغلب توزیعات Linux به عنوان گزینه‌ی اصلی مطرح می‌شود. لذا برای فعال کردن پشتیبانی از این سیستم فایل، نیازی به نصب کردن اپلیکیشن اضافی یا فعال کردن ماژول‌های کرنل نیست. این سیستم فایل نسبت به نسخه‌ی قبلی که Ext3 نامیده شده، از جهات مختلفی بهینه‌تر است و به علاوه ویژگی‌های مفید زیادی دارد.

برخی کاربران لینوکس از ویژگی‌هایی که در این فایل سیستم وجود ندارد گلایه می‌کنند و توصیه می‌کنند که کاربران مبتدی سراغ دیگر سیستم فایل‌ها بروند. علی‌رغم انتقادات کاربران از Ext4، می‌توان گفت که این سیستم فایل یکی از بهترین سیستم فایل‌ها برای فرمت کردن انواع دیسک و به خصوص SSD است. Ext4 قابل اطمینان بوده و از ویژگی‌هایی مثل TRIM و غیرفعال کردن قابلیت Journaling که برای حفظ سلامت SSD ضروری است، پشتیبانی می‌کند.

مزایای Ext4

  • سیستم فایل Ext4 در اغلب توزیعات لینوکس قابل استفاده است و کاربران لینوکس با آن آشنایی دارند و لذا کمک گرفتن از دیگران برای حل مشکلات، ساده است.
  • این سیستم فایل از ویژگی‌هایی مثل TRIM پشتیبانی می‌کند. لذا برای بهینه‌سازی عمر مفید یا عملکرد SSD مناسب است.
  • کاربر می‌تواند قابلیت Journaling را غیرفعال کند تا سرعت خواندن و سرعت نوشتن روی درایو SSD محدود نشود.

معایب Ext4

  • تکنولوژی این سیستم فایل بر اساس فرمت قدیمی‌تر Ext3 و نسخه‌های قبلی است لذا برخی ویژگی‌های سیستم فایل‌های مدرن‌‌تر مثل BtrFS‌ و E2FS در آن موجود نیست.

BtrFS

سیستم فایل BtrFS که محصولی از Oracle است، با اهدافی مثل حل کردن ساده‌تر مشکلات، بهینه کردن عملکرد سیستم و تعمیرات ساده‌تر، طراحی شده است.

یکی از دلایل استفاده از BtrFS برای فرمت کردن درایوهای SSD این است که از روش Journal استفاده نمی‌کند و لذا نوشتن داده روی دیسک وضعیت بهتری پیدا می‌کند. علاوه بر این معماری این فایل سیستم برای دسترسی سریع‌تر به داده‌های روی دیسک بهینه‌سازی شده است.

BtrFS از ویژگی‌های متداول برای بهینه‌سازی سلامت و عمر مفید درایوهای SSD و البته HDD نظیر TRIM و دیفرگ کردن و غیره پشتیبانی می‌کند. یک ویژگی مفید دیگر، قابلیت اسنپ‌شات است که به کاربر اجازه می‌دهد که بکاپی سریع تهیه کند و در صورت نیاز به سرعت بکاپ را برای بازگردانی دیسک به شرایط قبلی استفاده کند.

برای استفاده از این سیستم فایل، می‌بایست حین نصب کردن سیستم عامل لینوکس، در تنظیمات اولیه آن را انتخاب کنید. در توزیعاتی مثل OpenSUSE، این سیستم فایل گزینه‌ی پیش‌فرض است و در دیگر توزیعات می‌توانید Leap‌ را نصب کنید.

مزایای BtrFS

  • این سیستم فایل به صورت پیش‌فرض از Journal استفاده نمی‌کند و لذا نیازی به غیرفعال کردن آن در مورد درایوهای SSD نیست.
  • BtrFS همچنان در مراحل توسعه و بهینه‌سازی به سر می‌برد و لذا قابلیت‌ها و ویژگی‌های جدیدی به آن اضافه می‌شود.
  • BtrFS قابلیت دیفرگ کردن SSDها را دارد که برای پاکسازی داده‌ها مفید است.

معایب BtrFS

  • این سیستم فایل از نظر قابلیت اطمینان وضعیت خوبی ندارد و ممکن است هر از گاهی داده‌ها معیوب و ناقص شود.
  • در BtrFS یک ویژگی منفی به اسم Copy-on-Write وجود دارد که مثل قابلیت Journaling موجب کاهش عملکرد خواندن و نوشتن داده می‌شود.

XFS

سیستم فایل XFS از این جهت محبوب است که نقل و انتقال داده را با قابلیت اطمینان بالایی انجام می‌دهد. به علاوه سرعت عمل درایو را بهینه می‌کند. بنابراین اگر مقدار زیادی داده دارید و نیاز به جابجایی فایل‌های زیادی دارید، یکی از گزینه‌های برتر، سیستم فایل XFS است.

اگر از XFS در فرمت کردن درایوهای SSD استفاده کنید، ویژگی‌هایی مشابه سیستم فایل Ext4 در اختیار شما قرار می‌گیرد که نمونه‌ی آن TRIM و بهینه‌سازی با دیفرگ کردن است.

این فایل سیستم محبوب نیست در بسیاری از توزیعات لینوکس به صورت پیش‌فرض موجود است اما گزینه‌ی پیش‌فرض نیست. می‌توانید در مراحل نصب لینوکس، این سیستم فایل را برای فرمت کردن درایوها استفاده کنید.

مزایای XFS

  • مدیریت حجم زیادی از داده با قابلیت اطمینان بالا.
  • بهینه‌سازی سرعت دسترسی به قابل‌ها در درایوهای SSD که معمولاً بهتر از دیگر فایل سیستم‌ها است.
  • XFS از ویژگی‌هایی مثل دیفرگ کردن و بهینه‌سازی SSD به منظور افزایش عمر مفید پشتیبانی می‌کند.

نقاط ضعف XFS

  • در این سیستم فایل نیز از Journaling استفاده شده که البته نمی‌توان آن را غیرفعال کرد! لذا ممکن است سرعت خواندن و نوشتن روی درایو SSD اندکی کاهش پیدا کند.

F2FS

این سیستم فایل که نام آن مخفف Flash-Friendly File System است، دقیقاً برای استفاده در درایوهای مبتنی بر حافظه‌های فلش طراحی شده است و لذا مناسب SSDها است. بنابراین اگر درایو SSD برای کامپیوتر لینوکسی تهیه کرده‌اید و به دنبال ویژگی‌هایی برای بهینه‌سازی سرعت عمل و عمر مفید هستید، این سیستم فایل توصیه می‌شود.

متأسفانه فرمت F2FS در تمام توزیعات لینوکس به صورت پیش‌فرض وجود ندارد اما خوشبختانه رشد استفاده از آن، زیاد بوده است. بنابراین می‌بایست ابتدا در مورد پشتیبانی از این سیستم فایل جستجو و بررسی کنید و سپس در مراحل نصب سیستم عامل، آن را انتخاب کنید.

مزایای F2FS

  • این سیستم فایل اساساً برای بهبود عملکرد و عمر مفید درایوهای مبتنی بر حافظه‌های فلش NAND طراحی شده و لذا ویژگی‌های زیادی برای بهبود عملکرد SSD دارد.
  • F2FS سیستم فایل مدرن و البته جدیدی است و احتمالاً ویژگی‌های مفید و جالب جدیدتر نیز به آن اضافه می‌شود.

معایب F2FS

  • با توجه به نوظهور بودن سیستم فایل F2FS، در بسیاری از توزیعات لینوکس از آن استفاده نشده است و شاید نصب کردن آن نیز ساده نباشد.

سیاره‌ی ‌آی‌تی