برای ویروس‌کشی و پاکسازی سیستم آلوده از انواع بدافزار و ویروس، بهتر است اسکن کردن هارددیسک و SSD و فلش‌درایو USB و همین‌طور هارد اکسترنال قبل از اجرا کردن سیستم عامل ویندوز یا لینوکس گاهی ضروری می‌شود. اما چطور می‌توان خارج از محیط ویندوز عمل اسکن و ویروس‌یابی را شروع کرد؟
برای این کار نیاز به سیستم عامل‌هایی دارید که بدون نصب کردن در ویندوز یا لینوکس و در واقع به صورت بوت‌ابل یا Live اجرا می‌شوند. برخی سازندگان آنتی ویروس، دیسک نجات یا Rescue Disk و یا Rescue CD آنتی‌ویروس خویش را نیز ارایه میکنند تا در مواقع خرابی سیستم بتوان ویروس‌ها را پاکسازی کرد.
در این مقاله به معرفی ۷ دیسک نجات قدرتمند برای رفع آلودگی سیستم‌های ویندوزی می‌پردازیم. با ما باشید.
چرا استفاده از دیسک نجات آنتی‌ویروس‌ها بهتر از اسکن در محیط ویندوز است؟
زمانی که ویندوز یا یک از توزیعات لینوکس را Boot می‌کنید، تعدادی نرم‌افزار اصلی سیستم عامل و نرم‌افزارهای جانبی حین استارت‌آپ اجرا می‌شوند. به عنوان مثال نرم‌افزار مدیریت دانلود، سرویس آپدیت کردن فتوشاپ، نرم‌افزار کمکی تاچ‌پد لپ‌تاپ یا موس گیمینگ، نرم‌افزارهای اسکرین‌شات گرفتن از صفحه و فیلم‌برداری از بازی و بسیاری دیگر، این قابلیت را دارند که در Startup به صورت خودکار اجرا شوند و معمولاً کاربر نیز برای دسترسی بهتر این قابلیت را فعال می‌کند.
برخی بدافزارها و ویروس‌ها دقیقاً حین شروع به کار ویندوز یا لینوکس وارد عمل می‌شوند! به همین جهت است که حتی پس از اسکن و شناسایی ویروس، نمی‌توانید فایل موردنظر را دیلیت کنید. در واقع فایل اجرایی یک برنامه که قبلاً اجرا شده، معمولاً قابل حذف کردن نیست. حتی ممکن است نتوانید با استفاده از Task Manager در سیستم ویندوزی، فایل EXE یک ویروس ساده را به صورت اجباری ببندید. ممکن است تاسک منیجر توسط ویروس از کار افتاده باشد و اجرا نشود یا پس از بستن پردازش مربوط به ویروس، سریعاً و مجدداً اجرا شود!
همه‌ی این موارد لزوم استفاده از دیسک نجات و ویروس‌کشی خارج از محیط ویندوز را گوشزد می‌کند. در واقع کاربران مبتدی ویندوز معمولاً تصور میکنند که باید ویندوز را اجرا کرد و آنتی‌ویروسی که نصب شده را راه‌اندازی کرد و ویروس‌یابی و حذف فایل‌های آلوده را آغاز کرد اما این روش گاهی اوقات با موفقیت ویروس‌ها را پاکسازی نمی‌کند. اگر این روش ساده با شکست روبرو شده و سیستم همچنان ویروسی است، می‌توانید دیسک نجات آنتی‌ویروس‌های مطرح را به شکل فایل ISO یا دیگر موارد دانلود کنید و روی CD یا DVD رایت کنید و سپس آن را بوت کنید.
روش دیگر بوت‌ابل کردن فلش‌درایو USB است که با استفاده از نرم‌افزارهای مختلف به سادگی انجام می‌شود اما برای بوت کردن فلش‌درایو می‌بایست تنظیمات بایوس یا UEFI مادربورد را بررسی کنید. برای اطلاعات بیشتر به مقاله‌ی زیر توجه فرمایید:
در ادامه به معرفی بهترین دیسک نجات‌ها برای ویروس‌یابی سیستم ویندوزی می‌پردازیم.
Kaspersky Rescue Disk
آنتی ویروس معروف Kaspersky یکی از بهترین آنتی‌ویروس‌های امروزی است و به خصوص در مقابله با ویروس‌های جدید و کمتر شناخته شده، عملکرد خوبی دارد. آنتی‌ویروس این ویروس‌یاب هم جزو موارد برتر است. امکاناتی مثل اسکن کردن یک یا چند فولدر خاص، اسکن کردن آیتم‌های استارت‌آپ ویندوز، اسکن کردن درایوی که سیستم عامل روی آن نصب شده و حتی اسکن کردن عناصر بدون فایل در این دیسک نجات پیش‌بینی شده است. می‌توانید سکتورهای بوت سیستم عامل را هم اسکن کنید!
دیسک نجات کسپرسکی عملاً یک سیستم عامل پرتابل یا به اصطلاح Live است و در آن علاوه بر قابلیت اسکن کردن سیستم، مرورگر فایرفاکس، نرم‌افزار مدیریت فایل و چند ابزار دیگر پیش‌بینی شده است. Kaspersky Rescue Disk مبتنی بر لینوکس طراحی شده و می‌توانید هم از محیط گرافیکی آن استفاده کنید و هم رابط کاربری متنی آن را حین بوت کردن انتخاب کنید که البته استفاده از آن دشوارتر است.
Bitdefender Rescue CD
آنتی‌ویروس محبوب بیت‌دیفندر هم دیسک نجات دارد که البته نام آن Bitdefender Rescue CD است. حجم این دیسک نجات بیشتر است و از نظر قابلیت‌ها و امکانات شبیه به دیسک نجات کسپرسکی است. خوشبختانه رابط کاربری آن ساده و کاربردی است، حتی برای مبتدیان.
می‌توانید به راحتی برخی انواع فایل را در فرآیند اسکن Exclude یا استثناء کنید تا اسکن نشوند، می‌توانید فایل‌های آرشیو با فرمت‌های محبوب مثل ZIP و 7z را اسکن کنید، می‌توانید فایل‌هایی که حجمشان کمتر از حد دلخواهی است را اسکن کنید به خصوص که ویروس‌های اینترنتی معمولاً کم‌حجم هستند و نباید با اسکن کردن فایل‌های حجیم، فرآیند اسکن را طولانی و حوصله‌بر کرد. قابلیت مفید دیگر این است که می‌توانید فایل‌های مشکوک را با درگ و دراپ یا به عبارت دیگر گرفتن و رها کردن، روی اسکنر رها کنید تا اسکن شوند!
در این دیسک نجات هم مرورگر فایرفاکس و چند ابزار کاربردی دیگر وجود دارد. اما خبر بد این است که Bitdefender Rescue CD مدتی است که آپدیت نشده است! بنابراین بانک اطلاعاتی ویروس‌ها در آن بروز نیست.
Avira Rescue System
نام دیسک نجات آنتی ویروس معروف Avira که مبتنی بر لینوکس اوبونتو طراحی شده، Avira Rescue System است. این دیسک نجات هم برای کاربران مبتدی بسیار عالی و ساده به نظر می‌رسد. به علاوه در فرآیند ویروس‌کشی شما را راهنمایی می‌کند. اما نکته‌ی منفی این است که Avira برای سادگی کار، تنظیمات اسکن را ساده کرده است.
در این دیسک نجات هم ابزارهایی مثل مرورگر اینترنت و ابزار پارتیشنبندی هارددیسک پیش‌بینی شده است.
Trend Micro Rescue Disk
دیسک نجات آنتی ویروس معروف Trend Micro که Trend Micro Rescue Disk نام‌گذاری شده از نظر حجمی یکی از سبک‌ترین موارد است اما در عین حال امکانات متعددی دارد. در حال حاضر حجم این دیسک نجات فقط ۷۰ مگابایت است.
نقطه ضعف Trend Micro Rescue Disk این است که رابط کاربری گرافیکی ندارد اما جای نگرانی نیست چرا که منوهایی با متن ساده طراحی شده که استفاده کردن از آنتی‌ویروس را ساده می‌کند.
Dr.Web Live Disk
این دیسک نجات از نظر تنظیمات اسکن کردن از موارد معرفی شده پیچیده‌تر و گسترده‌تر است. می‌توانید نوع و اندازه فایل‌هایی که اسکن می‌کنید را Include و Exclude کنید. در واقع اینکه چه فایل‌هایی در اسکن لحاظ شود و چه فایل‌هایی استثناء شود، هر دو قابل تعریف کردن است. می‌توانید برای انواع خاص بدافزارها مثل Bootkit و dialer و غیره، عمل خاصی انتخاب کنید. حتی می‌توانید مدت زمان اسکن کردن هر یک از فایل‌ها را محدود کنید.
دیسک نجات Dr.Web Live Disk یک کاربرد مهم دیگر هم دارد: می‌توانید سیستم‌هایی با سیستم عامل Linux را مثل سیستم‌های ویندوزی اسکن کنید.
AVG Rescue
دیسک نجات آنتی ویروس محبوب AVG دارای رابط کاربری متنی است اما تنظیمات مفیدی برای اسکن کردن سیستم دارد. می‌توانید یکی از درایوهای هارددیسک را ماونت کنید و فقط همان درایو را اسکن کنید. قابلیت اسکن کردن فایل‌های خاص هم وجود دارد. علاوه بر این می‌توانید عناصر Startup ویندوز و حتی رجیستری ویندوز را برای یافتن نوع خاصی از بدافزارها اسکن کنید.
در AVG Rescue چند گزینه و ابزار برای عیب‌یابی و رفع مشکلات هارددیسک یا SSD پیش‌بینی شده که در حقیقت ارتباطی با مقوله‌ی ویروس‌ها ندارد.
ESET SysRescue Live
نام دیسک نجات آنتی ویروس محبوب نود۳۲ که موردتوجه کاربران ایرانی است، ESET SysRescue Live است. این دیسک نجات هم یکی از موارد پیشرفته و دارای گزینه‌ها و قابلیت‌های متعدد محسوب می‌شود.
اسکن کردن فایل‌های زیپ و در واقع آرشیو، فولدرهای ایمیل، لینک‌های سمبولیک، سکتورهای بوت و بسیاری موارد دیگر به صورت مجزا امکان‌پذیر است. ESET برای سهولت اسکن از پروفایل‌های اسکن استفاده کرده تا کاربر به تناسب نیاز یکی از پروفایل‌ها را انتخاب کند و اسکن و ویروس‌یابی را آغاز کند.
ابزارهای جانبی برای اسکن کردن دیسک و شناسایی اشکالات آن و همین‌طور چک کردن حافظه RAM برای یافتن ارورها در این آنتی‌ویروس پیش‌بینی شده است.
می‌توانید از مرورگر گوگل کروم و ابزار پارتیشنبندی GParted و حتی نرم‌افزار TeamViewer برای واگذاری دسترسی ریموت از طریق اینترنت استفاده کنید. بنابراین اگر بخواهید یک کاربر حرفه‌ای از طریق اینترنت تنظیمات اسکن را چک کند و سیستم را اسکن کند، این دیسک نجات یکی از بهترین گزینه‌ها است.
makeuseofسیاره‌ی آی‌تی