یکی از شاخه‌های روانشناسی، روانشناسی رنگ است که اثر رنگ‌ها بر طرز فکر و تصمیم‌گیری افراد را بررسی می‌کند. این شاخه‌ی روانشناسی به خصوص برای کسانی که در عرصه‌ی تبلیغات فعالیت می‌کنند، بسیار مهم است چرا که برای اثرگذاری بهینه‌ی تبلیغات روی جامعه‌ی هدف، بهتر است از رنگ‌های خاصی استفاده شود.
در این مقاله به علم روانشناسی رنگ‌ها و بررسی تأثیرات رنگ‌های مختلف می‌پردازیم. با سیاره‌ی آی‌تی همراه شوید.
علم روانشناسی رنگ
علم روانشناسی رنگ‌ها به مطالعه‌ی اثر رنگ روی افراد و اقشار مختلف می‌پردازد و به این پرسش پاسخ می‌دهد که برای هر هدف، استفاده از کدام رنگ‌ها گزینه‌ی بهتری است.
در برخی صنایع و کالاها، برندهایی با رنگ‌بندی مشابه می‌بینیم و شاید در نگاه اول تصور کنیم که این اتفاق تصادفی است یا از رقبا الگوبرداری کرده‌اند اما در حقیقت انتخاب رنگ‌ها با توجه به علم روانشناسی رنگ صورت گرفته و در نتیجه برندهای فعال در یک حوزه، از تعدادی رنگ مشابه استفاده می‌کنند.
مغز انسان برای شناخت پدیده‌های پیرامون، توجه زیادی به رنگ‌ها دارد. به عنوان مثال انتخاب رنگ زرد و سبز برای برند مرتبط با خودرو یا کامپیوتر، ممکن است جذاب و متفاوت باشد اما استفاده از همین رنگ‌ها برای تبلیغات مواد غذایی، گاهی یادآور حس تهوع می‌شود. در تبلیغات مواد غذایی از رنگ قرمز به وفور استفاده می‌شود چرا که بیشتر میوه‌ها زمانی که قرمز می‌شوند، خوشمزه و خوردنی هستند. اما مثالی دیگر از یک انتخاب بد: انتخاب رنگ قهوه‌ای برای مواد غذایی و شوینده‌ها یادآور مواد خراب و ترشیده و کثیف است. به همین جهت در برندسازی و تبلیغات، می‌بایست رنگ‌ها را دقیق و بهینه انتخاب کرد. برای اطلاعات بیشتر در مورد مدیریت برند به وب‌سایت فرادرس مراجعه فرمایید.
نکته‌ی اصلی این است که مغز انسان صرفاً بر اساس عقلانیت تصمیم نمی‌گیرد چرا که هر چیزی که قهوه‌ای است، لزوماً خراب و ترشیده نیست. بیشتر اوقات مغز بر اساس تجربیات قبلی و کاملاً احساسی در مورد مفهوم رنگ‌ها تصمیم‌گیری می‌کند.
هر یک از رنگ‌ها اثر خاصی بر احساس بیننده می‌گذارد و این اثر یکسان نیست بلکه تا حدی به فرهنگ، دانش، شغل، جنسیت و مکان زندگی فرد بستگی دارد. به عنوان مثال رنگ قرمز معرف احساس عاشقانه، هیجان، خشم، جنگ و خطر است و بسته به شخصیت فرد، ممکن است یکی از این احساسات را در وی تحریک کند. ممکن است اثر رنگ قرمز در افراد نوجوان با افراد میانسال کاملاً متفاوت باشد.
مثال دیگر رنگ زرد است که در میان ژاپنی‌ها حس مثبت شجاعت را القا می‌کند در حالی که در آمریکای جنوبی و آمریکای لاتین، مفهوم ترس و مرگ را القا می‌کند. در آلمان رنگ زرد برای بیان حسادت استفاده می‌شود و در چین برای مفاهیم مبتذل کاربرد دارد. در کشورهای خاور میانه رنگ زرد برای مقدسات استفاده می‌شود.
اثر بعضی از رنگ‌ها کم و بیش شناخته شده است و شاید با کمی اندیشه کردن، مهم‌ترین اثر آن را حدس بزنید. به عنوان مثال قرمز یا آبی که احساس آرامش مهم‌ترین ایجاد می‌کند. اما اثر بعضی از رنگ‌ها نظیر نارنجی یا خاکستری، پیچیده‌تر است و شاید آثار آن را به درستی حدس نزنید.
اهمیت رنگ ها در در برندسازی و تبلیغات
یکی از کارهای بسیار مهم در برندسازی و تبلیغات، انتخاب رنگ است. شخصیت برند و شخصیت محصولات تا حد زیادی به ظاهر محصولات بستگی دارد و رنگ یکی از مهم‌ترین موارد ظاهری است. شاید بیشتر افراد شکل و طرح را به خاطر نسپارند و نام برند یا جمله‌ای کوتاه در توصیف برند و محصول را فراموش کنند، اما در مقابل رنگ چیزی است که بیشتر افراد فراموش نمی‌کنند.
هر رنگ احساس خاص و متفاوتی به مشتری می‌دهد. شاید در کوتاه‌مدت تصمیم عجولانه‌ای در مورد رنگ محصولات، کاتالوگ، بروشور، وب‌سایت و بنرهای تبلیغاتی بگیرید اما به خاطر داشته باشید که در گذر زمان، رنگ یکی از عواملی اصلی شکل‌گیری شخصیت برند محسوب شماست و نباید رنگ‌ها را تصادفی انتخاب کنید. در حقیقت کمپانی‌ها و شرکت‌های موفق، برای انتخاب رنگ اهمیت زیادی قائل می‌شوند و با توجه به نوع فعالیت و جامعه‌ی هدف، رنگ‌ها را انتخاب می‌کنند. در انتخاب رنگ علاوه بر دانسته‌های علم روانشناسی رنگ، توجه به زیبایی و نیز تجربه، مفید است.
بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که بیش از ۸۵ درصد مشتریان، رنگ را به عنوان اولین علت انتخاب خویش بیان کرده‌اند! بررسی دیگر نشان می‌دهد که حدود ۹۰ درصد تصمیماتی که در مورد محصولات گرفته می‌شود، با رنگ مرتبط است. در بررسی آمار بازدیدکنندگان وب‌سایت‌ها نیز ۴۲ درصد افراد بر اساس رنگ‌بندی تصمیم می‌گیرند که بار دیگر به سایت مراجعه کنند یا خیر.
در ادامه به بررسی مفهوم و حسی که رنگ‌های مهم و پرکاربرد منتقل می‌کنند، می‌پردازیم.
روانشناسی رنگ آبی
با توجه به دو مورد مسئولیت‌پذیری و ثبات، رنگ آبی در تبلیغات بانک‌ها محبوب است چرا که مشتری احساس امنیت می‌کند. در تبلیغ محصولات آسایش و راحتی و همین‌طور محصولات ایمنی نیز رنگ آبی محبوب است.
یکی از حوزه‌های کاربرد رنگ آبی، شبکه‌های اجتماعی نظیر فیس‌بوک و توییتر است. علت آرامشی است که از دیدن این رنگ به ذهن القا می‌شود. به آرامشی که از دیدن یک آسمان صاف و آبی و بدون آلودگی حس می‌کنیم، فکر کنید. البته رنگ آبی در میان آقایان نیز محبوب‌ترین رنگ است.
گاهی اوقات رنگ آبی نمایانگر راحتی نیست بلکه برعکس، ناراحتی را بیان می‌کند. به همین علت است که اگر زیاد به رنگ آبی نگاه کنید، شاید اشتهایتان کور شود! لذا در برنامه‌ی کاهش وزن، محیط آبی انتخاب موثری است.
رنگ آبی بیشتر موردپسند آقایان است. در روانشناسی این رنگ می‌توان مفاهیم و احساسات زیر را بیان کرد:
- آرامش
- امنیت
- منطق
- طراوت
- ثبات
- آرامش
- امنیت
- منطق
- طراوت
- ثبات
روانشناسی رنگ قرمز
رنگ قرمز، داغ‌ترین رنگ است که نشانه‌ی شور و هیجان، عشق و در عین حال حالت‌های منفی نظیر خشم و خطر و جنگ است. رنگ قرمز محرک است و اشتها را برمی‌انگیزد و در مقابل تفکر و تحلیل کردن افراد را کاهش می‌دهد و منجر تصمیم‌گیری هیجانی و سریع می‌شود. رنگ قرمز در مسابقه و رقابت، موجب تضعیف روحیه‌ی و کاهش اعتماد به نفس طرف مقابل می‌شود.
از آثار و پیامدهای استفاده از رنگ قرمز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هیجان
- عشق
- انرژی
- قدرت و اعتماد به نفس
- اشتها
- خشم
- خطر
- جنگ
- ناامنی
- درد
روانشناسی رنگ سبز
رنگ سبز یادآور طبیعت و بیانگر حس تعادل، سلامت، رشد و آرامش است. رنگ سبز در حوزه تبلیغات و برندهای مرتبط با محیط زیست، محصولات ارگانیک و مقوله‌ی بازیافت کاربرد فراوانی دارد. در برندهای مرتبط با طب سنتی، چشمه‌های آب گرم و مراکز درمانی نیز استفاده از رنگ سبز فراوان است به خصوص که برای تسکین درد و ایجاد روحیه و امید، مناسب است.
بینایی انسان طیف رنگ سبز را ساده‌تر از سایر رنگ‌ها تشخیص می‌دهد و آرامشی در ذهن القا می‌کند. به همین علت برای کاهش استرس، قرار گرفتن در محیط سبز طبیعت روش خوبی است. در روانشناسی رنگ‌ها از رنگ سبز به عنوان رنگ تعادل یاد می‌شود.
از آثار این رنگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- طبیعت
- سلامتی
- ثروت
- امید
- خوشبختی
- تعادل
- خستگی
- حسادت
- گیج‌کننده
- کسالت
- حسادت
روانشناسی رنگ فیروزه‌ای یا سایان
رنگ فیروزه‌ای یا سبزآبی بین دو رنگ آبی و سبز قرار می‌گیرد و از نگاه روانشناسی، ترکیبی از محافظه‌کاری رنگ آبی و سهولت و سادگی رنگ سبز را دارد. رنگ فیروزه‌ای رنگی الهام‌بخش و محرک افکار مثبت است. به همین جهت در برندهایی که به نوعی با خلاقیت سروکار دارند از این رنگ به وفور استفاده شده است. در تبلیغات حوزه‌ی آموزش و علوم کامپیوتر و ارتباطات نیز از این رنگ به وفور استفاده می‌شود.
رنگ Cyan یادآوری دریا و پاکی نیز هست و به همین جهت در تبلیغ محصولات شوینده کاربرد دارد. از دیگر اثرات رنگ Cyan می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارتباطات
- آرامیش
- الهام‌بخش
- خلاقیت
- عدم اطمینان
- سکوت
- محافظه‌کاری
- بی‌تفاوتی
روانشناسی رنگ بنفش
بنفش ترکیبی از قرمز و آبی است. به همین جهت تعادلی ترکیبی از ویژگی‌های این دو رنگ دارد، نه مثل رنگ آبی یادآور آرامش و نه مثل رنگ قرمز، هیجان‌انگیز و تحریک‌کننده است. البته بنفش مایل به آبی، رنگی سرد و در مجموع آرام محسوب می‌شود در حالی که بنفش مایل به قرمز، رنگی گرم و هیجان‌انگیز است.
رنگ بنفش رنگی معمولاً مرموز، خیالی و احساسی است. این رنگ کمتر در طبیعت دیده می‌شود. البته در عرصه‌ی فضا و ستاره‌شناسی رنگ بنفش پرکاربرد است. از آثار و مفاهیم این رنگ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رویا و تخیل
- رمز و راز
- لوکس و مرفه
- نظامی
- فتنه و آشوب
- ثروت
- معنویت
- خلاقیت
روانشناسی رنگ زرد
زرد رنگی روشن و چشمگیر است و خوشبختی، جنب و جوش و انرژی و همین‌طور توانمندی مالی را یادآوری می‌کند و گاهی برعکس، احساس منفی نظیر ترس و اضطراب، هشدار و خطر را بیان می‌کند. استفاده از رنگ زرد در کنار سایر رنگ‌ها، معانی متضادی ایجاد می‌کند. به عنوان مثال اگر زرد را کنار قرمز به کار ببریم، حس آتش و خطر و جنگ منتقل می‌شود در حالی که اگر آن را کنار رنگ سبز استفاده کنیم، معمولاً حس شادی، آرامش و تعادل القا می‌شود. در تبلیغات حوزه‌ی قانون و حقوق و در طراحی تابلوهای راهنمایی و رانندگی، از خاصیت هشدار و قدرت رنگ زرد استفاده‌ی فراوان می‌شود.
از آثار و مفاهیم رنگ زرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انرژی
- شادی
- جوانی
- بازی و سرگرمی
- خطر
- نگرانی و اضطراب
- هشدار
روانشناسی رنگ نارنجی
رنگ نارنجی که ترکیبی از قرمز و زرد است، بخشی از خواص هر دو رنگ را دارد. نارنجی از طرفی تحریک‌کنندگی رنگ قرمز را دارد و رنگی هیجان‌انگیز است و طرفی مثل رنگ زرد، پرانرژی و سرگرم‌کننده است. در مجموع نارنجی یک رنگ شاد و صمیمی است. به همین جهت از رنگ نارنجی در تبلیغات و لوگوی محصولات ورزشی استفاده‌ی فراوان می‌شود. رنگ نارنجی برخلاف قرمز برای هشدار و اعلام خطر و بیان خشم و نفرت استفاده نمی‌شود چرا که این موارد توسط رنگ زرد خنثی شده است. البته اگر آن را در کنار رنگ مشکی استفاده کنید، گاهی حس ترس را القا می‌کند.
رنگ زرد مایل به قهوه‌ای خاصیت اطمینان و قدیمی بودن قهوه‌ای را القا می‌کند. به همین علت در برندهایی نظیر گوگل آنالیتیکس از این رنگ استفاده شده است.
جهت یادگیری استفاده از نرم افزارهای طراحی کامپیوتری مانند فتوشاپ در صنعت تبلیغات، به آموزش ارائه شده در سایت فرادرس که لینک آن در ادامه آورده شده است مراجعه نمایید.
از مفاهیم و پیامدهای رنگ نارنجی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شور و انرژی
- جوانی
- سرزندگی
- صمیمیت
- سرگرم‌کننده
- شوخی و خنده
- توان مالی
روانشناسی رنگ صورتی
صورتی رنگی دخترانه است و کمتر در میان آقایان طرفدار دارد. لذا در تبلیغات محصولات بانوان از آن استفاده می‌شود در حالی که استفاده از آن برای برندهای موردتوجه آقایان، غیرمجاز است! صورتی حس شادی، شادکامی، آرامش و سرگرمی را منتقل می‌کند. به همین علت در تبلیغات شکلات و شیرینی و همین‌طور لوازم جشن و شادی جشن کاربرد زیادی دارد.
از آثار رنگ صورتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرگرمی
- شادی
- شیرین
- ظرافت و زیبایی
- عشق
- آرامش
روانشناسی رنگ خاکستری یا طوسی
رنگ طوسی شاید رنگ خسته‌کننده‌ای به نظر برسد اما اثر آن در ذهن انسان، خستگی نیست بلکه یادآور محصول و فعالیت حرفه‌ای یا رسمی است. در واقع خاکستری رنگی با یک ویژگی خاص و قوی نیست. در مجموع رنگ طوسی حالت خنثی دارد و می‌بایست از آن به صورت بهینه استفاده کرد.
از آثار و پیام‌های رنگ خاکستری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حرفه‌ای
- مطمئن و کارآمد
- تعادل
- هوش
- رسمی
- افسردگی
- خواب
- سرگیجه
روانشناسی رنگ سیاه
سیاه رنگی است که گاهی حس قدرت، شیک، لوکس و تشریفاتی بودن را تداعی می‌کند و گاهی ظریف، اسرارآمیز و غم‌انگیز و مرده به نظر می‌رسد. رنگ مشکی معمولاً رنگی سرد و حرفه‌ای محسوب می‌شود اما اگر از آن به خوبی استفاده نکنید، طرحی زشت و ناجور ایجاد می‌شود. پس‌زمینه‌ی سیاه می‌تواند قدرت رنگ‌های دیگر نظیر زرد و قرمز را افزایش دهد و در عین حال می‌تواند اثر رنگ‌هایی مثل آبی را کاهش دهد.
از آثار و مفاهیم روانشناسی رنگ سیاه یا مشکی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شیک و لوکس
- معنویت و عرفان
- قدرت
- اسرارآمیز
- ظرافت
- استحکام
- غم و اندوه
- افکار بد
- سرکوب و تهدید
- تمایلات جنسی
روانشناسی رنگ سفید
سفید رنگی سرد و یادآور برف و زمستان است. سفید حس طراوات و شادی، خلوص، معصومیت، پاکیزگی و سلامت و همین‌طور شیک و زیبا بودن را القا می‌کند. به همین جهت در محصولات مرتبط با جشن و عروسی و کالاهای لوکس از رنگ سفید به وفور استفاده می‌شود.
از پیام‌ها و آثار رنگ سفید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پاکیزگی
- خلوص
- سادگی
- امید
- بی‌حسی
- سردی
- زیبایی
روانشناسی رنگ قهوه‌ای
رنگ قهوه‌ای حس قدیمی و قابل اعتماد بودن را منتقل می‌کند. قهوه‌ای روشن یادآور چوب و طبیعت است و رنگی است که آرامش و اطمینان ایجاد می‌کند. اما اگر از رنگ قهوه‌ای در جای درست استفاده نکنید، بیانگر کثیف بودن است، به خصوص قهوه‌ای تیره. بهتر است در بسته‌بندی محصولات قدیمی و مردانه از این رنگ استفاده کنید.
روانشناسی رنگ قهوه‌ای، آثار و پیام‌های زیر را برای آن در نظر می‌گیرد:
- قدمت
- اعتبار و اطمینان
- طبیعی و ارگانیک
- جدیت
- کثیف و آلوده
- بی‌حوصلگی
- غمگین
بهترین رنگ برای تبلیغات و جذب مشتری
رنگ قرمز با توجه به شور و هیجانی که ایجاد می‌کند، یکی از بهترین گزینه‌ها برای دکمه‌ی خرید و سفارش است و به اصطلاح به مشتری می‌گوید که همین حالا بخر! به همین علت در تبلیغات CTA یا Call To Action، رنگ قرمز و نارنجی استفاده‌ی فراوانی دارد. اما گاهی اوقات استفاده از قرمز نتیجه‌ی معکوس می‌دهد و رنگ سبز با توجه به تعادل و آرامشی که در مخاطب ایجاد می‌کند، گزینه‌ی بهتری است. به عبارت دیگر دکمه‌ی سبز یا سبز مایل به زرد، به مخاطب می‌گوید که با آرامش سفارش بده! در حقیقت با توجه به جامعه‌ی هدف می‌بایست بین رنگ هیجانی یا رنگ تعادلی، گزینه‌ی بهتر را انتخاب کرد.
در انتخاب رنگ‌بندی دکمه‌ی سفارش و خرید دقت کنید که متن واضح و درشت باشد و همین‌طور رنگ پس‌زمینه مشابه نباشد و به راحتی دکمه دیده شود.
برای اطلاعات بیشتر در خصوص طراحی سایت به دوره‌های آموزشی فرادرس توجه فرمایید:
سیاره‌ی آی‌تی