معروف‌ترین دانش‌نامه‌ی آنلاین، سایت Wikipedia است. هر کسی می‌تواند این دانش‌نامه را ویرایش کند! اما نه به سرعت و بدون کسب اعتبار. ویکیپدیا به صورت رایگان اطلاعات زیادی در شاخه‌های مختلف علم و تکنولوژی، تاریخ، هنر، جغرافیا و غیره در اختیار عموم می‌گذارد و بسیاری از صفحات آن به چند زبان مختلف ترجمه یا از نو نوشته شده است.
برای ویرایش کردن صفحات ویکیپدیا یا برای اضافه کردن صفحه‌ای جدید، می‌بایست مراحلی را طی کنید تا از کاربری عادی به ادیتور معتبر تبدیل شوید. در این مقاله به نکات مهم در این مسیر می‌پردازیم.
ایجاد حساب کاربری
بدون حساب کاربری هم قابلیت ویرایش کردن مطالب ویکیپدیا وجود دارد اما روش خوبی نیست. این وب‌سایت معمولاً ویرایش توسط کاربرانی که با IP Address عمومی و سرویس‌های VPN متصل شده باشند را مسدود می‌کند چرا که روزانه هزاران مطلب تبلیغاتی و اسپم و غیره نوشته می‌شود که مفید ، معتبر، صحیح و قابل استناد نیست. لذا بهتر است قبل از هر چیز یک حساب کاربری رایگان برای خودتان ایجاد کنید.
ساخت حساب کاربری حتی بدون وارد کردن آدرس ایمیل امکان‌پذیر است. صرفاً به نام کاربری و پسورد نیاز دارید.
پس از ثبت نام بلافاصله می‌توانید ویرایش مطلب را شروع کنید اما بهتر است چند روز صبر کنید و با ۱۰ مورد ویرایش کوچک مقالات، به کاربر تأیید شده‌ی خودکار یا auto-confirmed user تبدیل شوید.
همان‌طور که در جدول زیر مشاهده می‌کنید، در ماه مارس ۲۰۱۹ حدود ۳۶ میلیون کاربر ثبت شده وجود داشته اما فقط ۱۴۱ هزار کاربر، فعال بوده‌اند و در واقع در ۳۰ روز اخیر، فعالیتی داشته‌اند. تبدیل شدن به کاربر فعال و تأیید شده، زمان‌بر است و باید صبر و حوصله داشته باشید.
نکته‌ی دیگر این است که پس از ثبت نام می‌توانید تنظیمات حساب کاربری خویش را تغییر بدهید. برای این مهم از منوی بالا و سمت راست صفحه استفاده کنید.
تنظیمات به چند بخش تقسیم شده است که دسته‌ی Appearance یا تنظیمات ظاهری و دسته‌ی Editing یا تنظیمات ویرایش مطلب مهم‌تر است. تغییرات اخیر یا Recent changes نیز برای دنبال کردن تغییرات مفید واقع می‌شود. اگر بخواهید بازخورد تغییرات به ایمیل شما ارسال نشود اما بازخورد و نتایج ویرایش‌ها را دنبال کنید، می‌توانید از بخش Watchlist استفاده کنید. کافی است مقالات موردتوجه خویش را در این بخش اضافه کنید.
بهتر است امضای خویش را نیز اضافه کنید. وجود امضا یا Signature به خصوص برای نوشتن پیام در صفحات مکالمه یا talk page مفید است چرا که پیام‌های شما را از پیام‌های کاربران عادی متمایز می‌کند. به هر حال اسپمرها برای تکمیل پروفایل کاربری و اضافه کردن امضا، زمان نمی‌گذارند و صرفاً می‌خواهند مطلب و پیامی را سریعاً منتشر کنند.
ابتدا نوشتن مطلب و ویرایش مطالب را تمرین کنید
پس از ایجاد حساب کاربری دقت کنید که ویرایش مطالب و نوشتن مطلب جدید، قواعد خاص خود را دارد که نیاز به تمرین دارد. می‌توانید در روزهای پس از ایجاد حساب کاربری و در زمان انتظار برای تأیید خودکار حساب کاربری، تمرین کنید، البته بدون انتشار!
برای شروع کار می‌توانید بخش‌هایی از صفحات منتشر شده را در بخش ویرایشگر یا ادیتور پیست کنید و کدها را دستکاری کنید تا کاربرد تگ‌ها و مارک‌آپ‌ها را یاد بگیرید. به عبارت دیگر همواره می‌توانید چیزی بنویسید و از کدهای مختلف استفاده کنید و خروجی کار را مشاهده کنید.
ادیتور مطالب Wikipedia مبتنی بر روش کلی WYSIWYG است. WYSIWYG یا What You See Is What You Get به این معنی است که آنچه می‌بینید همان خروجی است، لذا هر چه در ادیتور تایپ می‌کنید، شباهت زیادی به آنچه در صفحه‌ی نهایی درج می‌شود، دارد. البته این دو دقیقاً یکسان نیستند. در تصویر زیر نتیجه‌ی استفاده از چند مارک‌آپ خاص را مشاهده می‌کنید.
به عنوان مثال اگر بخواهید کلمه‌ای به صورت ضخیم یا Bold نوشته شود، می‌توانید قبل و بعد از آن، سه بار از ' استفاده کنید. به همین صورت با دو بار استفاده از ' ، کلمه حالت ایتالیک یا مورب پیدا می‌کند. برای گذاشتن لینک خارجی می‌بایست آدرس صفحه‌ی وب را در [ ] قرار دهید اما برای لینک‌های داخلی می‌بایست از [[ ]] استفاده کنید.
این موارد با تمرین چند روزه، کاملاً ساده می‌شود هر چند در نگاه اول کمی پیچیده و عجیب است.
شروع ویرایش مقالات Wikipedia
ویرایش کردن همه نوع مقاله در ویکیپدیا امکان‌پذیر است اما برخی مقالات حالت Protected یا حفاظت‌شده دارند و تغییراتی که ثبت می‌کنید، تأیید و نهایی نمی‌شود. برخی محدودیت‌ها کاملاً روشن است. به عنوان مثال در هر ۲۴ ساعت، می‌توانید یک مورد ویرایش ثبت کنید. برخی محدودیت‌ها نیز روشن و مشخص نیست.
بهتر است ویرایش را از مقالاتی شروع کنید که چندان موردتوجه نیست و به ندرت خوانده می‌شود. کسب اعتماد با ویرایش کردن مقالاتی که نیاز به ویرایش دارد و با این برچسب علامت‌گذاری شده هم یک راه بهینه برای کسب اعتبار بیشتر است. برخی از این مقالات نیازمند چک کردن و مرتب‌سازی است و برخی دیگر از نظر محتوا، ناقص است و باید تکمیل شود.
پس از ویرایش بدنه‌ی مقاله، دقت کنید که در بخش ثبت خلاصه‌ای از ویرایش یا Edit summary، توضیحات کوتاهی در مورد آنچه تغییر داده‌اید، بنویسید. در نهایت مقاله را Publish یا منتشر کنید. برای چک کردن بازخورد، تیک گزینه‌ی Watch this page را بزنید تا اطلاع‌رسانی‌ها را لیست Watchlist حساب کاربری دریافت کنید.
قبل از انتشار یک صفحه‌ی کاملاً جدید، می‌بایست تعداد کافی تغییر و ویرایش در دیگر مقالات ثبت کنید. لذا عجله نکنید! برای ساخت این نوع صفحات می‌توانید روی create a brand new Wikipedia page کلیک کنید کلیک کنید.
بحث و گفتگو با دیگر ادیتورهای ویکیپدیا
پس از انتشار مقاله‌ی جدید، ممکن است دیگر ادیتورها که سابقه‌ی بیشتری نسبت به شما دارند، در مقاله‌ی شما ویرایش‌هایی انجام بدهند. برخی از ویرایش‌ها مطلوب است اما برخی بازخوردها و تغییرات، از نگاه شما جالب نیست. می‌توانید با ایشان بحث و گفتگو کنید و دقت کنید که کمال ادب و احترام را رعایت کنید. در غیر این صورت نظرات شما پذیرفته نمی‌شود و حتی ممکن است مقاله‌ای که تهیه کرده‌اید، تغییرات بیشتری کند!
لذا بهتر است در صفحه‌ی talk page مقالات خویش فعالیت زیادی داشته باشید. اینکه مطالب مستند و قابل تأیید باشد و با نگاه بی‌طرفانه نوشته شده باشد، بسیار مهم و موردتوجه ادیتورهای ویکیپدیا است. البته این موارد تا حدی سلیقه‌ای است و همیشه مرز مشخصی برای نگاه بی‌طرفانه و قابلیت استناد وجود ندارد اما به هر حال با بحث و گفتگو در صفحه‌ی talk page می‌توانید توضیحات بیشتری بدهید و دیگران را متقاعد کنید.
در نهایت اگر بحث‌ها به نتیجه نرسیده است و حس می‌کنید که نگاه‌های متضاد حالت شخصی پیدا کرده، می‌توانید با کمیته‌ی داوری ویکیپدیا تماس بگیرید و حقایق و مستندات خویش را ارایه کنید.
maketecheasierسیاره‌ی آی‌تی