در دنیای امروز برنامه‌نویسی، یک مهارت نسبتاً ضروری است و در کنار افراد حرفه‌ای که شغل برنامه‌نویسی را انتخاب کرده‌اند، افراد زیادی کم و بیش مهارت و دانش برنامه‌نویسی دارند. در حقیقت برنامه‌نویسی کاربردهای زیادی دارد. از اسکریپت‌های ساده که شاید یک کاربر مبتدی بنویسد تا طراحی سایت و برنامه‌نویسی و همین‌طور طراحی اپ‌ها و بازی‌های ساده برای اندروید و آیفون، همگی نوعی برنامه‌نویسی است.
برای یادگیری برنامه‌نویسی، منابع آموزشی متنوعی وجود دارد. شاید ساده‌ترین راهکار این باشد که ویدیوهایی که برنامه‌نویسی خاصی را به صورت مختصر و مفید آموزش می‌دهند، تماشا کنید تا به سرعت دانش و مهارت لازم را کسب کنید. در ادامه به انواع برنامه‌نویسی و معرفی سایت فرادرس به عنوان مرجعی برای آموزش‌های ویدیویی برنامه‌نویسی می‌پردازیم.
چرا برنامه‌نویسی مهم است؟
کاربرد برنامه‌نویسی در دنیای امروز، از آنچه عموم کاربران تصور می‌کنند بسیار گسترده‌تر است. برنامه صرفاً اپ‌ها و نرم‌افزارهای مخصوص ویندوز و اندروید نیست. اغلب سایت‌ها بر اساس برنامه‌ای خاص عمل می‌کنند و صفحات موردنظر را به کاربر نمایش می‌دهند. حتی در سیستم‌های هوشمند و وسایل خانگی هم از برنامه استفاده می‌شود هر چند برخی از برنامه‌ها، مثل اپ‌ها و بازی‌ها، گرافیکی و زیبا نیست.
با توجه به گستره‌ی کاربردهای برنامه‌نویسی، افراد زیادی در این حوزه فعالیت تخصصی دارند و به عنوان شغل اصلی، برنامه‌نویسی می‌کنند. بسیاری از افراد هم کمی دانش و مهارت برنامه‌نویسی دارند و هر از گاهی با نوشتن چند خط کد، کارهای پیچیده و وقت‌گیر را سریع و ساده انجام می‌دهند.
به عنوان مثال یک کاربر حرفه‌ای نرم‌افزار Excel، برای بررسی هزینه‌های روزانه، تحلیل کردن بورس، آمار مغازه و فروشگاه و بسیاری موارد دیگر، در محیط اکسل برنامه‌نویسی می‌کند! در حالی که کاربری مبتدی، محاسبات لازم را یکی‌یکی فرمول‌نویسی می‌کند که زمان بیشتری لازم دارد و ممکن است اشتباهاتی رخ بدهد.
زبان‌ها و محیط‌های نوشتن برنامه
منظور از برنامه، دستورالعملی است که به پردازنده می‌دهیم تا فرآیندی را انجام دهد. ممکن است پردازنده‌ی موردبحث، در یک کامپیوتری ویندوزی یا یک گوشی اندرویدی قرار داشته باشد و ممکن است پردازنده در یک سرور برای ایجاد صفحات سایت‌ها مشغول به کار باشد. حتی ممکن است پردازنده‌ای که برای آن برنامه تهیه می‌کنیم، مغز اصلی و واحد کنترل‌کننده‌ی یک وسیله‌ی خانگی نظیر ماشین لباسشویی باشد. لذا برنامه‌ها بسیار متنوع هستند و برای نوشتن هر نوع برنامه، می‌بایست زبان برنامه‌نویسی خاصی را بلد باشید و به علاوه در محیط خاصی برنامه را بنویسید، اجرا کنید و اشکالات آن را برطرف کنید.
زبان‌های برنامه‌نویسی تا حدی مشابه است اما دستورات یا سینتکس‌ها متنوع است. شاید در دوران مدرسه و دانشگاه، مقدمات برنامه‌نویسی به زبان C را یاد گرفته باشید اما زبان‌های متنوع دیگری نظیر ویژوآل بیسیک، C# و پایتون، جاوا، PHP و جاوااسکریپت و روبی نیز وجود دارد. در صورت آشنایی با بعضی از زبان‌ها، می‌توانید برنامه‌هایی برای چند سیستم عامل مختلف بنویسید اما برخی از زبان‌ها، به پلتفرم خاصی محدود می‌شوند. به عنوان مثال زبان C زبان پایه‌ای است و کاربرد گسترده‌ای دارد اما در مقابل کاربرد PHP به توسعه‌ی وب و اپلیکیشن‌های تحت وب یا شبکه محدود می‌شود.
بعضی از زبان‌های برنامه‌نویسی، کاربرد بسیار محدودی دارند و حتی کنار گذاشته شده‌اند. در واقع تاکنون ده‌ها زبان برنامه‌نویسی معرفی شده است. بیشتر برنامه‌نویسان فقط از یک زبان به صورت حرفه‌ای استفاده می‌کنند در حالی که ممکن است با چند زبان آشنایی داشته باشند.
بسته به اینکه برنامه را برای چه پردازنده‌ای می‌نویسیم و قرار است در چه سیستم عاملی اجرا شود، به نرم‌افزاری که محیط برنامه‌نویسی، اجرا و دیباگ (رفع اشکال) است، نیاز داریم. خوشبختانه برای آشنایی با محیط نرم‌افزارهای مختلف برنامه‌نویسی می‌توانید از وب‌سایت Faradars.org استفاده کنید. کافی است کلیدواژه‌ای جستجو کنید و آموزش‌های مختلف مرتبط با یک سیستم عامل یا یک محیط برنامه‌نویسی را پیدا کنید.
به عنوان مثال برای نوشتن برنامه مخصوص گوشی‌ها و تبلت‌های اندرویدی، معمولاً از Android Studio استفاده می‌شود و برای نوشتن برنامه‌های ویندوزی معمولاً از نرم‌افزار مایکروسافت ویژوآل استودیو استفاده می‌شود. می‌توانید کلیدواژه‌هایی نظیر برنامه‌نویسی اندروید را جستجو کنید یا اگر موضوع خاص‌تری موردنظرتان است، آن را جستجو کنید.
در طراحی اپلیکیشن مخصوص مک‌های اپل نیز از نرم‌افزار Xcode استفاده می‌شود. هر یک از این نرم‌افزارها، طراحی و امکانات متفاوتی دارد. برای برنامه‌نویسی وب، کلیدواژه‌هایی نظیر طراحی وب یا طراحی سایت، وردپرس، آموزش CSS و آموزش HTML و همین‌طور PHP و ASP.Net را جستجو کنید.
یادگیری برنامه‌نویسی را چطور شروع کنیم؟
همان‌طور که اشاره کردیم، زبان‌های برنامه‌نویسی متنوع است و باید از نرم‌افزارهای مختلفی به عنوان محیط نوشتن برنامه و اجرا کردن و رفع اشکال آن استفاده کرد اما قبل از هر چیز، می‌بایست طراحی کردن الگوریتم برنامه‌ها را یاد بگیرید. منظور از الگوریتم، مراحل یک فرآیند که یک روند منطقی دارد و پردازنده آن را درک می‌کند. به عنوان مثال زمانی که می‌خواهید اپی بنویسید که بزرگ‌ترین عدد در میان مجموعه‌ای از اعداد را پیدا می‌کند، می‌بایست الگوریتمی ساده طراحی کنید که اعداد را مقایسه کند. گاهی الگوریتم‌های یک برنامه بسیار ساده و گاهی بسیار پیچیده است. حتی ممکن است مدت زمان لازم برای طراحی الگوریتم و بهینه کردن آن، بیش از زمان لازم برای نوشتن کدهای برنامه باشد.
فلوچارت نمایشی گرافیکی از الگوریتم است و با رسم کردن فلوچارت یک برنامه، روش کار و اشکالات را بهتر درک می‌کنید. به همین جهت در اولین قدم توصیه می‌کنیم که طراحی الگوریتم و فلوچارت را یاد بگیرید. تصویر زیر یک فلوچارت ساده برای دریافت سه عدد و سپس پیدا کردن بزرگ‌ترین عدد و چاپ کردن آن است.
با مراجعه به وب‌سایت آموزشی فرادرس، می‌توانید ویدیوهای آموزشی متنوعی در عرصه‌ی الگوریتم و فلوچارت پیدا کنید. موضوع مهم دیگر که جزو مقدمات برنامه‌نویسی است، آشنایی با ساختمان داده است.
در کنار یادگیری طراحی الگوریتم و فلوچارت، یادگیری زبان انگلیسی هم ضروری است! با وجود اینکه کتاب‌ها و مقالات و آموزش‌های ویدیویی زیادی به زبان فارسی موجود است، اما زمانی که به اطلاعات بروز نیاز پیدا می‌کنید، به ناچار می‌بایست در فضای وب جستجو کنید و از سایت‌ها و فروم‌های انگلیسی‌زبان استفاده کنید. گاهی جواب یک سوال پیچیده که شاید در هیچ منبع فارسی پیدا نمی‌شود، در یک فروم خارجی موجود است.
علاوه بر مقوله‌ی جستجو کردن، برای خواندن راهنمای کار با نرم‌افزارهایی نظیر Visual Studio و استفاده از راهنمای سینتکس‌ها و توابع، می‌بایست زبان انگلیسی را در حد مقدماتی یا متوسط، بلد باشید. بد نیست از آموزش‌های زبان انگلیسی در فرادرس بازدید کنید.
گام بعدی آشنایی با محیط‌های برنامه‌نویسی است و پس از آن می‌بایست با فریم‌ورک‌ها آشنایی پیدا کنید. منظور از فریم‌ورک، توابع و ابزارهای کمکی است که برای تسریع در نوشتن برنامه و ساده‌تر شدن کار می‌توان استفاده کرد. حین برنامه‌نویسی به زبان‌های مختلف، می‌توان از فریم‌ورک‌های آماده استفاده کرد. خوشبختانه برخی از فریم‌ورک‌های قدرتمند، کاملاً رایگان است و لذا آشنایی با برخی از فریم‌ورک‌ها، ضروری است. به عنوان مثال برای برنامه‌نویسی سایت‌ها و اپ‌های تحت وب، می‌توانید از JavaScript استفاده کنید ولیکن نوشتن توابع پایه‌ای و ساده، وقت‌گیر است. لذا بهتر است در اولین فرصت با یکی از فریم‌ورک‌های مهم و اساسی نظیر jQuery آشنا شوید.
برنامه‌نویسی یک شغل خاص!
بعضی از افراد در شروع مسیر یادگیری برنامه‌نویسی، به این فکر می‌کنند که با نوشتن یک اپلیکیشن یا بازی ساده، پولدار می‌شوند! اما واقعیت این است که معمولاً تیمی از برنامه‌نویسان در کنار متخصصین گرافیک و بازاریابی و تبلیغات، اپ‌های متعددی طراحی می‌کنند و پس از مدت‌ها تلاش و حوصله، یکی از محصولات فروش خوبی پیدا می‌کند و موفق می‌شود. همین مسأله در عرصه‌ی طراحی وب و طراحی نرم‌افزارهای تخصصی صادق است.
در واقع برنامه‌نویسی یک مهارت و حرفه‌ای جذاب است اما نه برای همه! قبل از آنکه برنامه‌نویسی را به عنوان یک شغل انتخاب کنید، به این فکر کنید که آیا این کار را دوست دارید یا خیر. اگر به برنامه‌نویسی علاقه نداشته باشید، نمی‌توانید ساعت‌ها روی ایده‌های جدید وقت بگذارید و روی الگوریتم‌ها و کدها فکر کنید، نمی‌توانید ساعت‌ها با حوصله جستجو کرده و منابع آموزشی را مطالعه کنید تا مهارت خودتان را بیشتر کنید و اشکالات برنامه را رفع کنید. برای تبدیل شدن به یک برنامه‌نویس قوی و خستگی‌ناپذیر، داشتن علاقه ضروری است.
در پایان یادآوری می‌کنیم که سایت فرادرس آموزش‌های ویدیویی مختصر و مفید و همین‌طور پیشرفته در حوزه‌ی برنامه‌نویسی ارایه کرده که شما را سریع‌تر به نتیجه‌ی مطلوب می‌رساند.
سیاره‌ی آی‌تی
سایت آواسام خیلی بهتره