به عنوان یک طراح و گرافیست شاید معنی cmyk در فتوشاپ و فرق آن با فضای رنگ RGB را به خوبی بدانید اما عموم افراد زمانی که طراحی تکمیل می‌شود، در مرحله‌ی چاپ عکس cmyk یا rgb را مشاهده می‌کنند و نمی‌دانند که کدام فضای رنگ برای این کار بهتر است.
در این مقاله با پروفایل یا به اصطلاح مد رنگی cmyk آشنا می‌شویم و کاربرد آن را توضیح می‌دهیم و همین‌طور تفاوت آن با RGB را بررسی می‌کنیم. با سیاره‌ی آی‌تی همراه شوید.
آشنایی با مد رنگی یا پروفایل رنگ
پروفایل یا مود رنگ در برنامه‌هایی مثل فتوشاپ، مشخص‌کننده‌ی نوع رنگ‌هایی است که در فایل گرافیکی استفاده می‌شود. معروف‌ترین مود RGB اما فرمت cmyk در فتوشاپ و برنامه‌های مختلف، کاربرد فراوانی دارد. مود Pantone نیز جزو مودهای معروف است.
در برنامه‌های تخصصی ویرایش عکس ممکن است پروفایل‌های رنگ مختلف وجود داشته باشد و امکان تبدیل کردن نیز پیش‌بینی شده باشد. به عنوان مثال در برنامه‌ی Procreate می‌توانید پروفایل رنگ را انتخاب کنید و حتی بعضی فرمت‌های RGB اپل نیز در آن دیده می‌شود.
رنگ‌ها همیشه به یک شکل روی صفحه دیده نمی‌شوند و در واقع بسته به اینکه چه مود رنگی استفاده شود، حاصل کار روی صفحه نمایش و روی کاغذ کمی متفاوت است. به عنوان یک طراح و گرافیست می‌بایستی مودهای رنگ را بشناسید و پروفایل رنگ را متناسب با نوع کاربری به درستی انتخاب کنید.
Rgb چیست؟
منظور از فضای رنگ RGB این است که هر رنگ از ترکیب ۳ رنگ اصلی قرمز و آبی و سبز یا به عبارت دیگر Red و Green و Blue ساخته می‌شود. به عنوان مثال نور قرمز و آبی، نور بنفش ایجاد می‌کند. همه‌ی رنگ‌ها را می‌توان به صورت ترکیبی از سبز و آبی و قرمز بیان کرد و این دقیقاً کاری است که در پروفایل رنگ RGB صورت می‌گیرد.
دقت کنید که در پروفایل رنگ RGB هر چه غلظت سه رنگ بیشتر باشد، به رنگ سفید نزدیک‌تر می‌شویم و در واقع اگر غلظت هر سه رنگ، کامل و ۱۰۰ درصدی باشد، نور سفید ایجاد می‌شود. برعکس آن نیز صادق است، اگر هر سه نور رنگی، روشنایی صفر داشته باشد به رنگ مشکی می‌رسیم.
با این توضیح در مورد فرمت RGB روشن است که کاربرد آن بیشتر در صفحه نمایش و تلویزیون و مانیتور است که با پیکسل و نور سر و کار داریم. شاید برایتان سوال است که Rgb در فتوشاپ چیست؟ منظور از RGB در برنامه‌های کامپیوتر و گوشی و تبلت، مشخص کردن رنگ پیکسل‌های تصویر با غلظت ۳ پرتو نور قرمز و سبز و آبی است. البته امکان تبدیل rgb به cmyk در فتوشاپ یا برنامه‌های تخصصی ویرایش عکس وجود دارد.
معنی فرمت cmyk در فتوشاپ
فرمت CMYK یک پروفایل رنگ مبتنی بر عملکرد پرینترها است و در واقع از چهار رنگ که در کارتریج پرینترها متداول است، تشکیل می‌شود. رنگ فیروزه ای و ارغوانی و زرد و مشکی چهار رنگی است که در بیشتر پرینترها می‌بینیم و فرمت cmyk در فتوشاپ یا سایر برنامه‌ها نیز هر پیکسل تصویر را با مشخص کردن غلظت این چهار رنگ، توصیف می‌کند.
نکته‌ی مهم در مورد پروفایل رنگ CMYK این است که از نوع افزایشی است به این معنی که زمانی که فرضاً ۲ مورد از چهار رنگ روی هم قرار می‌گیرد، ترکیب این دو لایه رنگی تیره‌تر را ایجاد می‌کند. این ویژگی درست برعکس پروفایل رنگ RGB است که ترکیب رنگ‌ها به ایجاد نور روشن‌تر منجر می‌شود.
کاربرد CMYK چیست؟
همان‌طور که در توضیح معنی cmyk در فتوشاپ و برنامه‌های ویرایش عکس توضیح دادیم، این فرمت مبتنی بر رنگ کارتریج‌ها تعریف شده است و کاربری آن پرینت و چاپ است. البته برای چاپ عکس cmyk یا rgb را انتخاب کنیم، با توجه به قابلیت تبدیل فرمت در برنامه‌های تخصصی ویرایش عکس، محدودیتی وجود ندارد اما حین طراحی و انتخاب رنگ و بهینه‌سازی رنگ، می‌بایستی به هدف نهایی فکر کرد.
به عنوان مثال اگر یک پوستر برای چاپ کردن طراحی می‌کنید، برای جلوگیری از تیره شدن تصویر پس از چاپ، می‌بایستی رنگ‌ها را کمی روشن‌تر و اشباع‌تر انتخاب کنید. منظور از اشباع، افزایش غلظت رنگ است. در واقع مود رنگی CMYK معمولاً کمی تیره‌تر و بی‌روح‌تر از RGB است.
مود رنگ پنتون چه رنگی است؟!
پروفایل رنگ Pantone در حقیقت یک پروفایل رنگ مثل RGB یا CMYK نیست. Pantone نام یک کمپانی معروف که در عرصه‌ی هنر و نقاشی فعالیت می‌کند و به همین علت رنگ‌های پنتون بین هنرمندان و نقاشان معروف است و گرافیست‌ها که از کامپیوتر برای طراحی دیجیتال استفاده می‌کنند هم با رنگ‌های پنتون آشنایی دارند و برای هماهنگی و به نوعی استاندارد شدن کار، از رنگ‌های پروفایل پنتون استفاده می‌کنند.
کاربرد پروفایل Pantone در طراحی و گرافیک دیجیتال نسبتاً کم است و فقط در زمانی که بخواهید طرح‌های بزرگ برای نقاشی‌های بزرگ ارایه کنید، استفاده از رنگ های پنتون توصیه می‌شود و با این کار رنگ‌هایی که روی مانیتور می‌بینید، با آنچه در نقاشی نهایی دیده خواهد شد، هماهنگ و شاید یکسان شود.
پشتیبانی از پروفایل رنگ‌های Pantone به گستردگی RGB و CMYK نیست و حتی در مجموعه برنامه‌های Adobe Creative Cloud در سال ۲۰۲۲، پالت رنگ‌های پنتون حذف شده است و به همین علت است که برخی از طراحان به دنبال کاتالوگ رنگ پنتون یا رنگ پنتون ۲۰۲۳ برای استفاده در طراحی هستند.
کالیبره کردن مانیتور را فراموش نکنید
صرف‌نظر از اینکه کدام پروفایل رنگ را برای طراحی انتخاب می‌کنید، دقت کنید که مانیتور یا تلویزیون برای کار طراحی باید کالیبره و دقیق باشد. به عنوان مثال اگر مانیتور گیمینگ خریداری کرده باشید و حالت مخصوص بازی را فعال کنید، ممکن است غلظت رنگ قرمز بیش از حالت واقعی باشد و در نتیجه زمانی که طراحی گرافیک انجام می‌دهید، رنگ قرمز را تندتر از حالت واقعی ببینید و غلظت رنگ قرمز را کاهش دهید. این در حالی است که پس از پرینت کردن طرح، متوجه می‌شوید که بخش‌های قرمز تصویر، از چیزی که دیده‌اید کمتر قرمز است و شاید حالت بی‌روح و کدر نامطلوبی داشته باشد.
انتخاب پروفایل رنگ پنتون یا CMYK به جای RGB صرفاً به هماهنگ شدن چیزی که روی مانیتور مشاهده می‌کنید با آنچه پرینت یا نقاشی می‌شود، کمک می‌کند. بدون کالیبره کردن، هماهنگی از بین می‌رود.
نکته‌ی دیگر این است که در خرید مانیتور برای کار طراحی، سراغ مدل‌های حرفه‌ای که رنگ‌ها را دقیق نمایش می‌دهند بروید. لزوماً مانیتوری که روشنایی و کنتراست بالایی دارد و رنگ‌ها را غلیظ و اشباع نمایش می‌دهد، محصولی حرفه‌ای برای کار طراحی و گرافیک محسوب نمی‌شود.
makeuseofسیاره‌ی آی‌تی