انتخاب پردازنده یکی از مهم‌ترین گام‌ها در خرید سیستم گیمینگ یا سیستم مهندسی و مخصوص کارهای سنگین است. اگر پردازندههای مخصوص سرور که تعداد زیادی هسته دارند را کنار بگذاریم، بهترین پردازنده فعلی اینتل Core Ultra 9 285K با قیمت حدود ۵۹۰ دلار است و بهترین پردازنده AMD برای بازی و اغلب نرم‌افزارها، پردازنده‌ی Ryzen 7 9800X3D با قیمت ۴۸۰ دلار است که با توجه به پسوند، به کش سه‌بعدی مجهز است. البته قیمت این پردازنده‌ها در فروشگاه‌ها و بازار کشورهای مختلف، کم و بیش متفاوت است.
در این مقاله نگاهی به تست و بنچمارک دو CPU قدرتمند اینتل و ای ام دی خواهیم داشت و میزان برق مصرفی که روی هزینه‌ی سیستم خنک‌کاری پردازنده موثر است و همین‌طور ظرفیت اورکلاک را بررسی می‌کنیم تا به یک جمع‌بندی برسیم که خرید پردازنده رده اول اینتل تصمیم بهتری است یا پردازنده AMD مناسب‌تر است. با ما باشید.
مقایسه مشخصات Core Ultra 9 285K با Ryzen 7 9800X3D و هزینه سیستم
پردازنده Core Ultra 9 285K جانشین بهترین پردازنده‌ی نسل قبلی که Core i9-14900K است شده و نام آن کمی متفاوت است. قیمت این مدل در ابتدا ۷۰۰ دلار اعلام شد و تدریجاً کاهش پیدا کرده و در حال حاضر نزدیک به ۶۰۰ دلار است. در واقع از این پس پردازنده‌ای با عنوان Core i معرفی نمی‌شود و از عبارت Core Ultra استفاده می‌شود. این پردازنده ۲۴ هسته‌ای است ولیکن ۱۶ هسته از نوع کوچک و کم‌مصرف است و طبعاً قدرت پردازشی کمی دارد و ۸ هسته قوی و پرمصرف است. حافظه کش سطح ۲ و ۳ این مدل به ترتیب ۳۰ و ۳۶ مگابایت است و سرعت هسته‌های P یا قوی، در حالت پایه و بوست به ترتیب ۳.۷ و ۵.۷ گیگاهرتز است.
در مشخصات پردازنده‌ی Ryzen 7 فقط ۸ هسته ذکر شده که همگی بزرگ و قوی است. سرعت هسته‌ها در حالت پایه و بوست، ۴.۷ و ۵.۲ گیگاهرتز هست. کش سطح ۲ فقط ۸ مگابایت است در حالی که کش سطح سوم یا به عبارت دیگر کش سه‌بعدی، ۹۶ مگابایت است. قیمت این پردازنده حدود ۴۸۰ دلار است که با توجه به عملکرد آن، عالی است. اما اگر هدف شما خرید بهترین پردازنده های گیمینگ ارزان باشد، ۴۸۰ دلار عدد بزرگی است و باید سراغ پردازندههای میان‌رده یا رده پایین اینتل و ای‌ام‌دی بروید.
مقایسه توان طراحی حرارتی یا TDP این پردازنده‌ها بسیار مهم است چرا که هزینه‌ی سیستم خنک‌کاری به هزینه‌ی خرید پردازنده اضافه می‌شود. پردازنده اینتل توان مصرفی بین ۱۲۵ وات الی ۲۵۰ وات در حالت توربو دارد در حالی که پردازنده ای‌ام‌دی بین ۱۲۰ تا حداکثر ۱۶۰ وات انرژی مصرف میکند و طبعاً کولینگ ضعیف‌تر و کوچک‌تر و ارزان‌تر برای آن کافی است.
در کنار هر دو مدل می‌توانید رم DDR5 با سرعت ۵۶۰۰ مگاهرتز نصب کنید. هزینه‌ی مادربورد مناسب این پردازنده‌ها بسته به مدل و برند و امکانات موردنیاز کاربر، متفاوت است ولیکن بهتر است لااقل ۲۰۰ دلار برای مادربورد در نظر بگیرید تا کیفیت قطعات آن قابل قبول باشد.
در مجموع هزینه‌ی سیستمی با پردازنده‌ی Ryzen 7 9800X3D ای‌ام‌دی، کمتر از سیستمی با پردازنده‌ی رده اول اینتل است چرا که هم پردازنده بیش از ۱۰۰ دلار ارزان‌تر است و هم هزینه‌ی سیستم خنک‌کاری کمتر است. قیمت رم و مادربورد بسته به انتخاب کاربر متفاوت است و با توجه به اینکه پردازندههای جدید Ryzen سری ۹۰۰۰ با سوکت AM5 سازگاری دارند، شاید بتوانید یکی از مادربوردهایی که قبلاً در بازار موجود بوده و قیمت خوبی دارد را برای آن تهیه کنید. منظورمان مادربوردهایی با چیپ‌ست B650 و X670 است. دقت کنید که بهتر است برای نصب کارت گرافیک‌های قدرتمند، مادربورد اسلات PCIe 5.0 داشته باشد. PCIe 4.0 نیز سرعت بالایی دارد ولیکن عملکرد برخی از کارت گرافیک‌های جدید نظیر RTX 5060 انویدیا را کمی محدود میکند.
بنچمارک Core Ultra 9 285K با Ryzen 7 9800X3D در بازی‌ها
به طور کلی در چند سال اخیر عملکرد پردازندههای رایزن ای‌ام‌دی در بازی‌ها و در نرم‌افزارهایی که معمولاً از یک یا دو هسته پردازنده استفاده می‌کنند، بهتر بوده، به خصوص مدل‌هایی که کش سه‌بعدی دارند و با پسوند X3D خودنمایی می‌کنند. در مورد اینتل نکته‌ی عجیب و جالب این است که عملکرد پردازندههای نسل ۱۳ و ۱۴ خانواده‌ی Core i در بازی‌ها بهتر است و علت معماری پردازنده و تأخیر کمتر در دسترسی به حافظه کش است.
در نمودار زیر متوسط سرعت اجرای ۱۶ بازی سنگین و گرافیکی که در سال‌های اخیر معرفی شده را مشاهده می‌کنید. دقت کنید که کارت گرافیک RTX 5090 انویدیاست که قدرت بسیار بالایی دارد و لازم است که پردازنده در حد کافی قوی باشد تا عملکرد این کارت گرافیک محدود نشود.
همان‌طور که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید برتری Ryzen 7 9800X3D کاملاً محسوس است به طوری که تفاوت سرعت اجرای بازی‌ها به کمک این پردازنده‌ی ای‌ام‌دی، تفاوت بیش از ۳۰ درصدی با سیستمی مجهز به پردازنده Core Ultra 9 285K و همین‌طور Core i9-14900K است.
اگر مصرف انرژی برایتان مهم است، می‌توانید سرعت اجرای بازی بر حسب فریم بر ثانیه را بر توان مصرفی بر حسب وات، تقسیم کنید. آنچه به دست می‌آید، مقدار FPS به ازای هر وات مصرف انرژی است. نمودار زیر بازدهی پردازنده‌ها حین اجرا کردن بازی را نشان می‌دهد:
در این نمودار باز هم برتری قابل توجه پردازنده ۸ هسته‌ای و گیمینگ ای‌ام‌دی روشن است. پس از آن مدل‌های دیگر پردازندههای رایزن نسل جدید قرار گرفته و سپس نوبت به Core Ultra می‌رسد. پردازنده‌ی پرمصرف Core i9-14900K در رده‌های پایین‌تر قرار دارد.
در مجموع بهترین پردازنده گیمینگ و بهترین CPU برای کارهای گرافیکی، یکی از پردازندههای رایزن نسل جدید و ترجیحاً دارای کش سه‌بعدی یا پسوند X3D است. البته مدل‌های نسل ۷ ای ام دی نیز خوش‌قیمت است و گزینه‌ی خوبی است.
عملکرد پردازنده Ryzen 7 9800X3D ای‌ام‌دی و Core Ultra 9 285K اینتل در نرم‌افزارها
دقت کنید که بعضی از برنامه‌ها از یک هسته پردازنده برای پردازش استفاده می‌کنند و برخی دیگر از ۲ هسته. بعضی از برنامه‌ها طراحی بهینه‌تری دارند و شاید از تعداد بیشتری هسته استفاده کنند. اگر سیستم را برای کارهایی نظیر رندرینگ و تدوین ویدیو و کانورت کردن ویدیو و محاسبات مهندسی خریداری می‌کنید، احتمالاً نرم‌افزار موردنظر شما از همه‌ی هسته‌های یک پردازنده ۶ یا ۸ هسته‌ای استفاده میکند و شاید اگر تعداد هسته‌ها ۱۲ یا ۱۶ و حتی بیشتر باشد، باز هم همه‌ی هسته‌ها مورداستفاده قرار بگیرد.
نمودار زیر متوسطی از امتیاز پردازندههای مختلف در بنچمارک‌هایی است که از چند هسته پردازنده استفاده می‌شود:
هر دو پردازنده رده اول ۸ هسته قوی دارند اما هسته‌های ضعیف و کم‌مصرف پردازنده اینتل، ۱۶ عدد است در حالی که پردازنده Ryzen 7 9800X3D فقط ۸ هسته قوی دارد. بنابراین همان‌طور که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید، عملکرد پردازنده ۲۴ هسته‌ای اینتل نزدیک به ۶۰ درصد بهتر از پردازنده گیمینگ ای‌ام‌دی است.
در بنچ‌مارک‌های رندرینگ و محاسبات سنگین حتی تفاوت بیشتر است. به عنوان مثال در Cinebench 2024، تفاوت به ۸۱ درصد می‌رسد یا در POV-Ray تفاوت در حد ۹۹ درصد است!
اما اگر برنامه‌هایی که استفاده می‌کنید معمولاً از یک یا دو هسته استفاده می‌کنند و تنها حین ذخیره کردن و خروجی گرفتن از پروژه، از همه هسته‌ها استفاده می‌شود، مسأله‌ی اصلی عملکرد تک‌هسته‌ای است. در این صورت به نمودار زیر توجه کنید:
در این حالت تفاوت عملکرد بسیار کمتر است و به طور متوسط پردازنده‌ی Intel Core Ultra 9 285K حدود ۱۰ درصد برتری دارد. در برخی تست‌ها تفاوت بسیار کم و ناچیز است. به عنوان مثال در بنچمارک تبدیل کردن فایل صوتی WAV به MP3 به کمک اینکودر Lame، تفاوت کمتر از ۳ درصد است.
در مجموع قوی ترین پردازنده اینتل نسل جدید برای سیستمی با کاربردهای متنوع و البته پردازش سنگین، گزینه‌ی بهتری است اما برای سیستمی که معمولاً کارهای سبک‌تر و ساده‌تر انجام می‌دهد، جدیدترین نسل پردازنده های AMD گزینه‌ی بهتری است.
بررسی توان مصرفی و قابلیت اورکلاک AMD Ryzen 7 9800X3D و Core Ultra 9 285K
افرادی که به اورکلاک کردن علاقه دارند و ریسک این کار را می‌پذیرند، معمولاً سیستم خنک‌کاری قوی و گران‌قیمت و مادربوردی با قطعات مرغوب تهیه می‌کنند. در فرآیند اورکلاک کردن پردازندههای اینتل می‌توانید ولتاژ ۲ نوع هسته P و E را به صورت مستقل کنترل کنید و به طور کلی کنترل ولتاژ دقیق‌تر است و جزئیات بیشتری دارد. از طرفی محدودیت TjMax در پردازنده‌ی اینتل نسل جدید، ۱۱۵ درجه‌ی سانتی‌گراد است در حالی که ای‌ام‌دی محدودیت دمای ۹۵ درجه‌ی سانتی‌گراد را مجاز کرده است. اورکلاک کردن پردازنده‌ی ای‌ام‌دی به کمک نرم‌افزار و به صورت خودکار امکان‌پذیر است در حالی که برای اورکلاک کردن پردازنده‌ی اینتل، می‌توانید از تنظیمات BIOS مادربورد استفاده کنید که طبعاً برای حرفه‌ای‌ها مطلوب‌تر است.
به طور کلی پردازنده‌ی اینتل برای کسانی که می‌خواهند پردازنده را اورکلاک کنند، گزینه‌ی بهتری است. هر چند هزینه‌ی کولینگ مناسب با توجه به توان مصرفی بالایی که پردازندههای نسل جدید اینتل دارد، بیشتر است.
اما به مسأله‌ی اصلی بپردازیم که میزان مصرف انرژی است. هر چه مصرف برق پردازنده بالاتر باشد، طبعاً برای خرید کولینگ مناسب باید هزینه‌ی بیشتری کنار گذاشت. بهتر است برای پردازنده‌هایی نظیر Core Ultra 9 285K کولینگ مایع یا آبی خریداری کنید در حالی که برای Ryzen 7 9800X3D یک کولینگ هوایی کفایت میکند. اگر محدودیت دما را در تنظیمات بایوس مادربورد روی اعداد پایین نظیر ۷۵ درجه سانتی‌گراد تنظیم کنید، حتی یک کولینگ نسبتاً کوچک و ارزان نیز کفایت میکند.
نمودار زیر میزان مصرف برق پردازنده حین کارهای سبک نظیر تماشا کردن یک ویدیو در مرورگر اینترنت است:
حین کارهای سبک، هسته‌های E Core یا کم‌مصرف پردازنده اینتل فعال می‌شود و نتیجه کاهش قابل توجه توان مصرفی پردازنده است.
نمودار بعدی میزان مصرف انرژی پردازنده در زمان کاملاً بی‌کار بودن سیستم است:
در زمان بیکاری سیستم نیز هسته‌های کم‌مصرف پردازندههای اینتل وارد عمل می‌شوند و همان‌طور که انتظار می‌رود، توان مصرفی پردازندههای Core Ultra کمتر از پردازندههای رایزن ای‌ام‌دی است.
اما اگر شرایط برعکس شود و سیستم مشغول پردازش سنگین باشد چطور؟ توان مصرفی Core Ultra 9 285K در برخی تست‌ها به ۳۲۵ وات می‌رسد در حالی که پردازنده‌ی گیمینگ Ryzen 7 9800X3D حداکثر رکورد ۱۷۱ وات را ثبت کرده است. تفاوت بسیار زیاد است.
برای مقایسه بهتر می‌توانیم مقدار مصرف انرژی را بر عملکرد تقسیم کنیم تا بازدهی پردازنده مشخص شود. به عنوان مثال اگر سرعت کانورت کردن ویدیو به کمک اینکودر x265 را بر توان مصرفی پردازنده حین کانورت کردن ویدیو تقسیم کنیم، نمودار زیر به دست می‌آید:
طبق نمودار فوق پردازنده‌ی گیمینگ Ryzen 7 9800X3D با هر وات مصرف برق، ۶.۱۴ فریم بر ثانیه سرعت دارد که کمی بهتر از بازدهی پردازندههای Core Ultra اینتل است.
جمع بندی: پردازنده Core Ultra 9 بخریم یا Ryzen 7؟
عملکرد پردازنده اینتل در برنامه‌هایی که از همه ۲۴ هسته استفاده می‌کنند، ۶۰ درصد بهتر از پردازنده‌ی گیمینگ ای‌ام‌دی است اما اگر پردازنده اینتل را با پردازندههای غیرگیمینگ سری ۹۰۰۰ ای‌ام‌دی مقایسه کنیم، چنین برتری بزرگی وجود ندارد. برای یک سیستم ساده، شاید پردازنده‌ی ۶ هسته‌ی رایزن ۹۰۰۰ بهترین و خوش‌قیمت‌ترین گزینه باشد. برای سیستم گیمنگ نیز با وجود اینکه قیمت پردازنده‌ی رده اول اینتل حدود ۱۲۰ دلار بیشتر از پردازنده‌ی گیمینگ ای‌ام‌دی است، عملکرد Ryzen 7 9800X3D بهتر است. از نظر مصرف برق و هزینه کولینگ نیز برتری پردازندههای رایزن ۹۰۰۰ قابل توجه است و هزینه تمام شده سیستم را کاهش می‌دهد. در واقع برای پردازنده اینتل باید کولینگ مایع یا AIO با هزینه بیش از ۱۲۰ دلار تهیه کنید در حالی که برای پردازنده گیمینگ ای‌ام‌دی فقط ۴۰ تا ۶۰ دلار هزینه برای کولینگ مناسب کافی است.
هزینه‌ی مادربورد مناسب پردازندههای نسل جدید اینتل که چیپ‌ست سری ۸۰۰ داشته باشد و سوکت آن LGA 1851 باشد، چیزی در حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ دلار است در حالی که برای پردازندههای رایزن ۹۰۰۰ می‌توانید مادربوردی با سوکت AM5 و چیپ‌ست B650 تهیه کنید که ۱۵۰ تا ۲۰۰ دلار هزینه دارد.
در مجموع خرید پردازنده ای‌ام‌دی برای سیستم گیمینگ و همین‌طور سیستم اداری و دانشجویی گزینه‌ی بهتری است.
tomshardwareسیاره‌ی آی‌تی