بهترین مودم وای-فای یا روتر بیسیم، میبایست قابلیتهایی مثل وای-فای دو بانده را داشته باشد. مودمهای ADSL امروزی، نقش روتر را هم ایفا میکنند و با یک مودم ساده میتوان یک شبکهی محلی برای منزل و محل کار ایجاد کرد. در یک شبکهی Wi-Fi که به کمک مودمهای ساده یا پیشرفته ایجاد شده، میتوان سرعت شبکه را با تغییراتی در تنظیمات مودم یا روتر وای-فای، کم و زیاد کرد اما برخی مودمها به قدری ساده هستند که کار خاصی نمیتوان انجام داد و قابلیتهای لازم برای یک شبکهی سریع را ندارند.
در این مقاله به مشخصات یک مودم وای-فای خوب میپردازیم و در مجالی دیگر روشهای افزایش سرعت وای-فای را مرور خواهیم کرد.
قبل از بررسی کردن و آشنایی با قابلیتها و تنظیمات، بهتر است مشخصات اصلی یک مودم وای-فای سریع را از نظر بگذرانیم. اغلب کاربران تفاوت دقیق مودمهایی که دو باند فرکانسی دارند و مودمهای وای-فای ac یا 802.11ac و همینطور مفهوم پشتیبانی از MU-MIMO را نمیدانند و حین خرید مودم، صرفاً به قیمت، ظاهر و برند توجه میکنند، در حالی که امکانات پیشرفته که به شبکهی سریع منتهی میشود، در هر محصولی موجود نیست. خوشبختانه این روزها میتوان با هزینهی کمتر از ۲۵۰ هزار تومان هم مودم یا روتری بیسیم با امکانات پیشرفته تهیه کرد.
ویژگیهای زیر در سرعت شبکهی وای-فای بسیار مهم و موثر است و اگر اینترنت ADSL یا 4G سریعی در اختیار دارید، بهتر است این موارد را در خرید مودم جدی بگیرید:
مودم دو باند یا Dual-band با فرکانس ۲.۴ و ۵ گیگاهرتز
منظور از مودم وای-فای دو بانده یا روتر بیسیم دو بانده این است که مودم اطلاعات را در دو باند فرکانسی ۲.۴ و ۵ گیگاهرتز دریافت و ارسال کند. باند فرکانسی ۲.۴ گیگاهرتز از نظر نفوذ و محدودهی عملکرد، بهتر است اما سرعت باند ۵ گیگاهرتز، بیشتر است و مصرف انرژی بالاتری نیز دارد.
وسایل قدیمی مثل گوشیها و تبلتهای میانرده و تلویزیونها و لپتاپها، از باند فرکانسی ۲.۴ گیگاهرتز پشتیبانی میکنند اما وسایل جدید باند ۵ گیگاهرتزی را نیز پشتیبانی میکنند. برای کاهش تداخل الکترومغناطیسی و اثرگذاری وسایل بیسیم روی یکدیگر و همینطور افزایش سرعت وای-فای، بهتر است مودم دو بانده باشد.
به این ترتیب اگر موس و کیبورد بلوتوث با فرکانس ۲.۴ گیگاهرتز در کنار دانگل USB وای-فای کامپیوتر و یا در کنار لپتاپی با پشتیبانی از باند ۵ گیگاهرتز قرار بگیرد، در عملکرد موس و کیبورد، خللی ایجاد نمیشود و پرش یا عمل نکردن دکمهها را تجربه نخواهیم کرد.
وای-فای 802.11n قدیمی در برابر استاندارد 802.11ac سالهای اخیر
در سالهای اخیر تعداد گوشیها و تبلتها و لپتاپهای میانردهای که از وای-فای سریعتر برخوردار است، زیاد شده و اکنون عبارت 802.11ac را در صفحهی مشخصات محصولات بیشتری میبینیم.
در استاندارد 802.11n که استانداردی برای مشخص کردن سرعت وای-فای است، دو باند فرکانسی ۲.۴ و ۵ گیگاهرتز به عنوان یک آپشن اضافی مطرح شده است. به همین علت است که اغلب محصولاتی که وای-فای با کلاس سرعتی 802.11n دارند، فقط یک باند فرکانسی یعنی فرکانس ۲.۴ گیگاهرتز را پشتیبانی میکنند.
در استاندارد جدیدتر 802.11ac، پشتیبانی از دو باند فرکانسی الزامی است و به همین علت است که گوشیها و تبلتها و لپتاپهای دارای وای-فای ac، از باند فرکانسی ۵ گیگاهرتز نیز پشتیبانی میکنند.
توجه کنید که استاندارد ac با استاندارد n سازگاری کامل دارد و این یعنی مودمهای جدید به وسایل قدیمی متصل میشوند اما سرعت ارتباط، پایینتر از وسایلی است که وای-فای ac دارند.
در نام برخی مادربوردها، لپتاپها و گوشیها و تبلتها، از کلمهی AC برای اشاره به وجود وای-فای 802.11ac استفاده میشود که البته عمومیت ندارد.
با MU-MIMO تبادل داده بین وسایل مختلف به صورت همزمان انجام میشود
مودمها و روترهای بیسیمی که قابلیت MU-MIMO ندارند، در آن واحد تنها با یکی از وسایل تبادل دیتا دارند. به عبارت دیگر اگر شبکهی محلی شلوغ باشد و چندین وسیلهی سریع به صورت همزمان داده ارسال و دریافت کنند، مودمی که MU-MIMO نداشته باشد، کند عمل میکند.
اگر مودم ADSL شما به اینترنت سریع دسترسی ندارد و همینطور در شبکهی خانگی ارسال و دریافت فایلهای حجیم و استریم ویدیو از گوشی روی تلویزیون و ... ندارید، بدون این ویژگی هم شبکه در حد مطلوب سریع خواهد بود.
با Quality of service ترافیک شبکه و نرمافزارها و بازیها را مدیریت کنید
کیفیت سرویس یا Quality of service یا کنترل و مدیریت پهنای باند، یکی از ویژگیهای مرسوم در اغلب مودمها و روترهای وای-فای است، حتی در ارزانترین محصولات. به کمک QoS میتوان اولویت برای بستههای داده قائل شد.
به عنوان مثال اگر بستهی داده به کامپیوتر اصلی و سیستم گیمینگ مربوط میشود، بهتر است قبل از دیگر بستههای داده منتقل شود تا گیمر کمترین لگ و تأخیر را تجربه کند. به همین ترتیب اگر بستهی داده مربوط به یک ویدیو در حال استریم است، بهتر است با کمترین تأخیر و قبل از دیگر بستهها به مقصد برسد.
منظور از استریم کردن ویدیو این است که ویدیویی از صفحهی کامپیوتر یا گوشی و یا تبلت، روی نمایشگر یا تلویزیون مشاهده کنیم، گویی که از صفحه فیلمبرداری شده و فیلم در همان لحظه در تلویزیون و مانیتور، پخش میشود. استریم کردن به تأخیر کم و وای-فای سریع نیاز دارد، به خصوص اگر بخواهیم بازیها را در گوشی یا کامپیوتر بازی کنیم و تصویر را در تلویزیون به صورت بیسیم مشاهده کنیم.
QoS در مودمهای ارزان، چیزی در حد مشخص کردن کمترین و بیشترین سرعت وای-فای یا اینترنت برای وسایل مختلف است تا توزیع ترافیک در شبکه، متعادل باشد و تمام سرعت اینترنت توسط یک وسیله، گرفته نشود. Quality of Service در محصولات پیچیدهتر، تنظیمات متعدد و پیشرفتهتری دارد و حتی میتوان برای پورتهای مختلف و نرمافزارها، اولویت تعیین کرد.
پشتیبانی از شبکهی مهمان یا Guest برای به اشتراکگذاری موقت و امن وای-فای
وقتی افراد ناشناس و حتی دوستان نزد شما هستند و میخواهید از شبکهی وای-فای خود، اینترنت در اختیارشان قرار دهید، بهتر است به جای اعلام کردن رمز عبور و طبعاً به اشتراکگذاری کامل شبکه و فایلهایی که هر کامپیوتر به اشتراک گذاشته، دسترسی را محدود کنید.
با شبکهی مهمان یا Guest میتوان اینترنت را در اختیار دیگران گذاشت و بسته به تنظیمات مودم، سرعت اینترنت را محدود کرد، دسترسی به کامپیوترها و گوشیهای دیگری که در شبکه حضور دارند را مسدود کرد. به این ترتیب ترافیک اینترنت سریع شما با سرعت بالا مصرف نمیشود و فایلهای شخصی که در شبکهی خانگی به اشتراک گذاشتهاید، توسط دیگران رویت نمیشود.
پورتهای اترنت گیگابیتی یا اصطلاحاً Gigabit LAN
پورت اترنت که اصطلاحاً LAN هم گفته میشود، در مادربوردها و مودمهای قدیمی از نظر سرعت، محدود به ارقامی مثل ۱۰ مگابیت بر ثانیه و ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه بوده است. ۱۰۰ مگابیت بر ثانیه برای ADSL در کشورهایی مثل ایران، کافی به نظر میرسد اما برای انتقال سریع فایل بین دو کامپیوتر یا برای استریم کردن ویدیوهای رزولوشن بالا، مناسب نیست.
در مادربوردهای گیمینگ و مادربوردهای ردهاول امروزی و همینطور در گوشیهای ردهاول، وای-فای و پورت شبکه سریعتر هستند و به عنوان مثال اترنت گیگابیتی مرسوم شده است. منظور از اترنت گیگابیتی یا Gigabit Ethernet این است که پورت LAN مادربورد، سرعتی در حد ۱ گیگابیت بر ثانیه (برای تبدیل بیت به بایت، بر ۸ تقسیم کنید، معادل ۱۲۸ مگابایت بر ثانیه) و بالاتر دارند. بنابراین روشن است که وجود پورت اترنت گیگابیتی برای شبکههای بسیار سریع خانگی، ضروری است.
پشتیبانی از آنتن خارجی یا External antennas
برخی محصولات دارای ۲ یا ۳ آنتن نسبتاً طویل هستند و برخی ۴ و حتی ۶ آنتن دارند. اگر مودم را در گوشه و کنار خانه قرار دهید، حتی ۲ آنتن هم ممکن است از نظر قدرت آنتن، ضعیف به نظر برسد. برای ساختمانهای چند طبقه و مکانهایی که مملو از وسایل فلزی است، بهتر است مودم یا روتر بیسیمی تهیه کنید که از آنتنهای خارجی نیز پشتیبانی کند و متناسب با نیاز خود، آنتنهای بیشتر و قویتر به آن متصل کنید.
ویژگیهای غیرضروری یک مودم یا روتر بیسیم خوب
Parental controls یا کنترل والدین، تنظیماتی است که به کاربر اجازه میدهد که استفاده از اینترنت و وبسایتها را از طریق مودم محدود کند. با وجود قابلیتهای ویندوز ۱۰، مک اپل، اندروید و iOS، نیازی چندانی به این ویژگی ندارید.
پورتهای USB که برای اتصال هارددیسک و فلشدرایو USB و گاهی مودمهای 3G و 4G به کار میروند هم معمولاً در شبکهی خانگی که به اشتراکگذاری فایل، چندان جدی نیست و از طرفی مودمهای پرتابل از نظر هزینه و قابلیت حمل، بهتر به نظر میرسند، ضرورت ندارد.
WPS یا Wi-Fi Protected Setup یکی از روشهای اتصال ایمن وسایل وای-فای به مودم یا روتر بیسیم است که با وجود باگ امنیتی، راه را برای هک کردن شبکه، هموار میکند! لذا حتی اگر وجود داشته باشد هم بهتر است از آن استفاده نکنید و به جای آن از WPA2 استفاده کنید. به همین ترتیب پروتکل UPnP که برای رویت کردن وسایل دیگر در شبکه و به اشتراکگذاری فایل و پرینت و ... به کار میرود، از نظر امنیتی گزینهی خوبی نیست و نباید از آن استفاده کرد.
پشتیبانی از شبکهی مش یا Mesh Network یکی از ویژگیهای جالب مودمهای امروزی است. در شبکهی مش میتوان چند روتر یا مودم در نقاط مختلف ساختمان گذاشت و پوشش شبکه و وضعیت آنتندهی را بهینه کرد. اما این ویژگی صرفاً برای سازههای بزرگ و شرکتها مفید است.
در شبکهی کوچک خانگی، معمولاً فواصل و موانع در حدی است که با مودمهای ۲ یا ۳ آنتنی معمولی، مشکل سرعت مرتفع میشود و عملاً نیازی به وجود قابلیت شبکهی مش نیست.
makeuseofسیارهی آیتی