فایل‌های صوتی Lossless یا بدون افت کیفیت، حجم زیادی دارند به طوری که هر دقیقه آهنگ با فرمتی نظیر Flac حجمی بیش از ۵ مگابایت دارد در حالی که یک دقیقه از فایل صوتی با فرمت MP3 به طور معمول حدود ۱ مگابایت حجم دارد. در واقع بیشتر فرمتهای فایل صوتی نظیر MP3 و M4A فرمت‌هایی است که صدا را با اندکی افت کیفیت فشرده می‌کند.
اگر به موسیقی علاقه‌ی زیادی دارید و می‌خواهید صدای انواع ساز را با بالاترین کیفیت بشنوید، بهتر است از فرمتهای Lossless یا بدون افت کیفیت استفاده کنید ولیکن این سوال مهم مطرح می‌شود که آیا برای تجربه کردن کیفیت واقعی صدای Lossless می‌توان از ایرپاد و هدست بی‌سیم و اسپیکرهای بلوتوثی استفاده کرد یا خیر؟ در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم.
قبل از هر چیز توجه کنید بعضی از موسیقی‌های قدیمی و حتی جدید، با تجهیزاتی ضبط شده که چندان باکیفیت نیست. برای این نوع آهنگ و موسیقی نیازی به فرمتهای بدون افت کیفیت وجود ندارد و دانلود فایل MP3 با بیت‌ریت ۱۲۸ کافی است. اما موسیقی دیگری که که در استدیوها و سالن‌های ارکست حرفه‌ای ضبط شده باشد، مقوله‌ی متفاوتی است و شاید با کمی دقت، تفاوت کیفیت بین فرمتهای Lossless نظیر Flac و ALAC و WAV با فرمتهای معمولی نظیر MP3 را تشخیص بدهید.
صدای بدون افت کیفیت یا Lossless چیست؟
زمانی که موسیقی یا صدای انسان را با میکروفون ضبط می‌کنید، در حقیقت سیگنال الکتریکی ضعیفی که میکروفون به کامپیوتر و غیره ارسال کرده، از حالت اصلی خود خارج می‌شود و به فایل که عملاً تعداد زیادی 0 و 1 است و در خانه‌های حافظه یا بیت ذخیره شده، تبدیل می‌شود. تفاوت بین فرمتهای بدون افت کیفیت با فرمتهای فشرده فایل صوتی در این است که در فرآیند تبدیل سیگنال الکتریکی از چه الگوریتم‌هایی استفاده می‌شود. در فرمتهای بدون افت یا Lossless، سیگنال الکتریکی که حالت پیوسته و آنالوگ دارد، به سیگنال دیجیتالی تبدیل می‌شود که از نظر شکل موج تقریباً با سیگنال الکتریکی اصلی، یکسان است. اما در فرمتهای فشرده و معمولی نظیر MP3، سیگنال الکتریکی به کمک الگوریتم‌های مختلف، تغییر می‌کند تا حجم فایل نهایی کمتر شود.
دقت کنید که بعضی از فرمتهای Lossless از نظر حجم فایل، فشرده‌تر هستند، به عنوان مثال یک فایل ۱ دقیقه‌ای با فرمت WAV را می‌توان به فایلی با فرمت FLAC یا ALAC تبدیل کرد، هر سه فرمت جزو فرمتهای بدون افت کیفیت است و در واقع کانورت کردن، موجب افت کیفیت نمی‌شود ولیکن حجم فایل با فرمت FLAC کمتر از فایل WAV است.
استریم موسیقی با فرمت بدون افت کیفیت
این روزها افراد زیادی از اسپاتیفای، یوتیوب موزیک، اپل موزیک و غیره استفاده می‌کنند که سرویس‌هایی برای استریم موسیقی است. به این معنی که کاربر فایل‌های موسیقی را دانلود و سپس پلی نمی‌کند بلکه به صورت آنلاین، فایل موسیقی پلی می‌شود. با توجه به محدودیت سرعت اینترنت در دهه‌های قبلی، سرویس‌های استریم موسیقی از فرمتهای فشرده نظیر MP3 و AAC استفاده می‌کردند که از نظر کیفیت، به فرمتهای Lossless نزدیک است و شاید برای برخی از علاقه‌مندان به موسیقی، تفاوت کیفیت محسوس نباشد!
در حال حاضر بعضی از سرویس‌های استریم موسیقی، از فرمتهای بدون افت کیفیت نیز پشتیبانی می‌کنند چرا که سرعت اینترنت به مراتب بیشتر از چند سال قبل است و پلی کردن موسیقی بدون وقفه امکان‌پذیر است. به عنوان مثال در سرویس اپل موزیک یا آمازون موزیک می‌توانید فرمت Lossless را انتخاب کنید و به جز افزایش مصرف اینترنت، هزینه‌ی اضافی دیگری برای شما ندارد.
نکته‌ی مهم و جالب این است که بعضی از کاربران فرمت Lossless را انتخاب می‌کنند اما پخش‌کننده‌ی خوبی ندارند. در واقع اگر از هدست و اسپیکر بی‌کیفیت استفاده کنید یا موسیقی را در محیط شلوغ شهر گوش بدهید، تفاوت کیفیت فرمتهای فشرده با فرمتهای بدون افت کیفیت شاید محسوس نباشد و عملاً افزایش مصرف اینترنت بی‌فایده است.
آیا ایرپاد و هدست و اسپیکر بی‌سیم برای صدای Lossless خوب است؟
این روزها به جز ایرپاد اپل، انواع هندزفری بلوتوثی و هندزفری بی‌سیم در بازار موجود است و بیشتر افراد به این نوع محصولات، ایرپاد می‌گویند. از طرفی اسپیکرهای بلوتوثی در ابعاد و اندازه‌های مختلف و باکیفیت‌های مختلف در بازار موجود است. سیستم پخش ماشین و سیستم پخش خانگی که از اتصال وایرلس برای پخش کردن صدا پشتیبانی کند، کاملاً متداول شده است. وجه مشترک بیشتر وسایل پخش صدا به صورت وایرلس این است که از ارتباط بلوتوثی پشتیبانی می‌کنند و بلوتوث یک محدودیت مهم دارد: سرعت آن نسبتاً کم است و لذا پاسخ‌گوی حجم یا بیت‌ریت بالای یک فایل موسیقی Lossless نیست. در واقع حتی اگر یک فایل MP3 معمولی داشته باشید و آن را در کامپیوتر یا گوشی پلی کنید، بسته به نسخه بلوتوث و سرعت آن، فشرده می‌شود و برای هندزفری یا ایرپاد یا اسپیکر بلوتوث ارسال می‌شود. در این فرآیند نیز افت کیفیت رخ می‌دهد.
بلوتوث اشکال دیگری نیز دارد: بلوتوث در مقایسه با وای-فای، فاصله‌ی کمتری را پوشش می‌دهد و راحت‌تر تحت تأخیر موانع ضخیم و فلزی در محیط پیرامون، قطع و وصل می‌شود.
برای رفع مشکل محدودیت سرعت بلوتوث، کدک‌های پیشرفته‌تری جهت فشرده‌سازی صدا معرفی شده است. کدک‌هایی نظیر LDAC و aptX HD یا aptX Adaptive کیفیت بالاتری نسبت به کدک‌های قدیمی دارند و در صورت پشتیبانی کردن وسایل، بهتر است این کدک‌ها را فعال کنید ولیکن دقت کنید که این فرمت‌ها نیز بدون افت کیفیت نیستند! علاوه بر این همه‌ی مدل‌های ایرپاد، اسپیکر بلوتوث یا هندزفری وایرلس از این نوع کدک‌ها پشتیبانی نمی‌کند. اگر کاربر آیفون هستید، می‌توانید از کدک AAC برای بلوتوث استفاده کنید که یک کدک بدون افت کیفیت نیست.
بنابراین به طور کلی وسایل صوتی بلوتوثی که قابلیت پخش صدا به صورت بی‌سیم دارند، از فرمتهای فشرده و توأم با افت کیفیت استفاده می‌کنند و لذا می‌توان گفت که پخش فرمتهای Lossless یا صدای بدون افت کیفیت از طریق بلوتوث در حال حاضر امکان‌پذیر نیست یا در شرایط خاصی که ارتباط بلوتوثی واقعاً قوی است و فاصله وسایل کم است و امکان فعال کردن aptX Lossless وجود دارد، صدای بلوتوثی بدون افت کیفیت را تجربه می‌کنید. شاید در نسخه‌های بعدی بلوتوث، سرعت افزایش پیدا کند و مشکل سرعت حل شود ولیکن مشکل قدرت آنتن و تداخل سیگنال نیز مطرح است و به محض آنکه فاصله وسایل کمی زیاد شود، مشکل سرعت خودنمایی می‌کند.
آیا وای-فای برای صدای وایرلس خوب است؟
بعضی از محصولات پخش موسیقی وایرلس به جای استفاده از بلوتوث برای انتقال سیگنال صدا، از وای فای استفاده می‌کنند. به عنوان مثال اسپیکرهایی نظیر SONOS یا Denon Home را در نظر بگیرید که از فرمتهای Lossless پشتیبانی می‌کنند. علاوه بر این برخی از هدست‌های بی‌سیم که دانگل USB خاصی دارند و از نظر فاصله و قدرت آنتن، قوی‌تر هستند نیز از ارتباط وایرلس با سرعت و کیفیت بالاتر از بلوتوث بهره می‌برند و ممکن است از صدای بدون افت کیفیت پشتیبانی کنند.
در مورد اپل دقت کنید که شاید پخش‌کننده صدا از پروتکل AirPlay 2 اپل پشتیبانی کند که مبتنی بر وای-فای است، نه بلوتوث، لذا شاید کیفیت صدای بالاتری داشته باشد ولیکن AirPlay 2 نیز از فرمتهای Lossless پشتیبانی نمی‌کند و در واقع صدا را با کدک AAC فشرده و ارسال می‌کند.
اگر به فرمتهای صوتی بدون افت کیفیت علاقه دارید، قبل از خرید اسپیکر یا هندزفری و هدست، در مورد پروتکل ارتباطی آن تحقیق کنید، به طور کلی بلوتوث گزینه‌ی خوبی نیست ولیکن اگر در توضیحات از aptX Lossless نام برده شده، این فرمت جزو فرمتهای بدون افت کیفیت است و در شرایطی که سرعت ارتباط بلوتوثی در حد ۱ مگابایت بر ثانیه باشد و در واقع آنتن‌دهی عالی و فاصله وسایل کم باشد، می‌توان روی آن حساب باز کرد. اگر سرعت کمی پایین‌تر باشد، به صورت خودکار کدک aptX Adaptive فعال می‌شود و عملاً صدای Lossless را از دست می‌دهید.
دقت کنید که حتی اگر پروتکل ارتباطی مبتنی بر وای-فای باشد، نمی‌توان با قطعیت نتیجه گرفت که از فرمتهای بدون افت کیفیت پشتیبانی می‌کند.
از وسایل بی‌سیم استفاده نکنید!
با توجه به محدودیت‌هایی که توضیح دادیم، روشن است که با وجود پیشرفت‌ها تا سال ۲۰۲۵، هنوز هم بهترین راهکار برای تجربه کردن کیفیت فایل‌های صوتی Lossless، استفاده از وسایل سیمی است. البته منظورمان این نیست که هر اسپیکر یا هدست و هندزفری بی‌سیمی از نظر کیفیت صدا و میزان Tune یا تنظیم بودن در حدی است که کیفیت واقعی فرمتهای بدون افت کیفیت را به کاربر ارایه می‌کند.
در زمان خرید هدست یا هندزفری و اسپیکر، توجه کنید که از صدای رزولوشن بالا یا High-Res پشتیبانی کند. اگر کارت صدای سیستم شما ضعیف است یا خروجی گوشی و تبلت شما کیفیت لازم را ندارد، برای بهبود کیفیت صدا می‌توانید از مبدل‌های دیجیتال به آنالوگ یا به اختصار DAC جداگانه نیز استفاده کنید. بعضی از مدل‌ها قابلیت پلی کردن فایل‌های بدون افت کیفیت با دقت ۲۴ بیت و فرکانس نمونه‌برداری ۹۶ هرتز و حتی بالاتر دارند و به اصطلاح واقع High-Res محسوب می‌شوند. به عنوان مثال می‌توانید با پرداخت حدود ۶۰ دلار، مدل‌هایی تهیه کنید که به پورت USB وسایل مختلف یا پورت لایتنینگ آیفون‌ها متصل می‌شود و خروجی باکیفیت دارد. مدل‌های حرفه‌ای‌تر و گران‌قیمت با پورت ۴.۴ میلی‌متری نیز در بازار موجود است که شاید برای علاقه‌مندان به موسیقی جذاب باشد.
howtogeekسیاره‌ی آی‌تی