رام چیست و منظور از فلش زدن رام و رام‌های کاستوم در اندروید چیست؟

کاربران اندروید بارها و بارها کلمه‌ی ROM را شنیده‌اند اما شاید مفهوم رام برایشان روشن نباشد. رام در دنیای اندروید، ایمیجی از سیستم عامل اندروید و کرنل یا هسته‌ی آن به همراه اپ‌ها و پوسته‌ی اختصاصی سازنده‌ی گوشی یا تبلت است.

بنابراین اگر اندروید به ویروس آلوده شده یا مشکلات نرم‌افزاری عجیب و جدی پیدا کرده باشد، می‌توان رام مربوط به همان محصول را دانلود کرد و فلش زدن رام را انجام داد تا مشکل برطرف شود. ارتقای Android نیز گاهی فقط با استفاده از رام‌های جدیدتر انجام می‌شود و گاهی با استفاده از گزینه‌ی Update در تنظیمات اندروید صورت می‌گیرد.

در کنار رام اصلی می‌توان از رام‌های کاستوم که حاصل تلاش جدی برنامه‌نویسان و توسعه‌دهندگان مستقل است، استفاده کرد که مزایایی مثل سبک‌تر بودن و آزادی بیشتر در سفارشی کردن ظاهر و تنظیمات پوسته و اپ‌ها و همین‌طور آپدیت بهتر و حتی دسترسی به روت دارد.

رام اندروید چیست و چه ارتباطی با حافظه‌ی ROM دارد؟

رام اندروید مجموعه‌ای از سیستم عامل اندروید و Kernel آن به همراه اپ‌های سازنده و اپ‌های رسمی گوگل است که البته سازنده‌ی گوشی و تبلت و همین‌طور برنامه‌نویسان می‌توانند اپ‌ها را دستکاری کنند و برخی موارد را حذف یا اضافه کنند.

رام اندروید خام یا خالص را گوگل توسعه می‌دهد و پس از نهایی شدن هر نسخه، آن را در اختیار سازندگان و توسعه‌دهندگان محصولات قرار می‌دهد. در واقع کمپانی‌هایی مثل سامسونگ، سونی، HTC و ال‌جی و شیائومی و هوآوی و ... به عنوان شرکای گوگل از اندروید خام استفاده کرده و اپ‌ها و پوسته‌ی دلخواه خود را اضافه می‌کنند و در اختیار مشتریان قرار می‌دهند.

دقت کنید که در کامپیوتر چند نوع حافظه وجود دارد که یکی از انواع آن، رام است:

• هارددیسک و کارت حافظه و SSD که محل ذخیره‌سازی فایل‌ها است.
• حافظه‌ی رم که مخفف Random Access Memory و به معنی حافظه‌ای با دسترسی تصادفی است.
• رام یا ROM که مخفف Read Only Memory‌ و به معنی حافظه‌ی فقط خواندنی است در مقوله‌ای مثل بایوس استفاده می‌شود. البته در حال حاضر اغلب بایوس‌ها هم تراشه‌ای با قابلیت نوشتن هستند!
• کش که در پردازنده‌های مختلف مثل CPU و کارت گرافیک وجود دارد و اطلاعات را موقتاً برای دسترسی بسیار سریع نگهداری می‌کند.

با توجه به توضیحاتی که دادیم، روشن است که در اندروید یا iOS، رام در مفهوم حافظه‌ی فقط خواندنی استفاده نمی‌شود بلکه منظور کاملاً متفاوت است. به صورت خلاصه می‌توان گفت که رام مجموعه نرم‌افزاری است که در بخشی از حافظه‌ی گوشی قرار می‌گیرد و تقریباً حالت ثابت دارد. به عبارت دیگر برای تغییر دادن رام یا فرم‌ویر، باید از روش خاصی این کار را انجام داد و آن را Flash زد. درست شبیه به استفاده از ابزاری مخصوص برای قرار دادن برنامه‌ی بایوس در تراشه‌ی مربوطه که به این کار نیز فلش زدن یا پروگرم کردن گفته می‌شود.

رام کاستوم یا Custom ROM چیست؟

شرکای گوگل یا به بیان دیگر کمپانی‌هایی که گوشی و تبلت اندرویدی تولید می‌کنند، برای محصولات از رام اختصاصی خویش استفاده می‌کنند و نه اندروید خامی به سبک گوگل. کرنل لینوکس به همراه درایورهای لازم برای راه‌اندازی سخت‌افزار برای هر محصول تهیه می‌شود و به همراه سیستم عامل اندروید و اپ‌های سازنده، در یک بسته‌ی نرم‌افزاری ارایه می‌شود تا عموم کاربران به کمک آن گوشی یا تبلت خود را فلش بزنند، اندروید را ارتقا دهند و مشکلاتی مثل ویروسی شدن را با پاکسازی کامل حافظه و سپس فلش زدن، برطرف کنند.

بنابراین ایمیج یا بسته‌ی کاملی که به عنوان رام توسط سازنده منتشر می‌شود، بسیار مفید و عالی است، اما یک سوال مهم:

علاوه بر کمپانی‌هایی مثل سامسونگ و ال‌جی و ...، توسعه‌دهندگان مستقل هم از اندروید خام استفاده کرده و آن را برای اجرا در محصولات مختلف بازسازی می‌کنند و تحت عنوان رام کاستوم یا دقیق‌تر تلفظ کنیم، رام کاستم ارایه می‌کنند. به عبارت دیگر رام کاستم یا سفارشی، رامی است که اپلیکیشن‌های گوگل و اپ‌های اضافی دیگر، در آن وجود ندارد و با حداقل تعداد اپ‌ها در اختیار عموم قرار می‌گیرد. بنابراین ضمانتی در مقال عملکرد صحیح Custom ROM وجود ندارد!

به علاوه برای اجرا کردن برخی رام‌های کاستم، باید Kernel یا هسته‌ی لینوکس یا به زبان دیگر فرم‌ویر اصلی سازنده را نیز کنار گذاشت و از کرنل خاصی که برای نصب کردن رام کاستم توصیه شده، استفاده کرد. کرنل اندروید یا همان هسته‌ی لینوکس در ارتباط مستقیم با سخت‌افزار عمل می‌کند و درایورهای سخت‌افزاری در این بخش پیاده‌سازی می‌شود.

اگر کرنل اشتباه روی گوشی نصب شود، ممکن است رام کاستم به کلی بوت نشود و مرتباً مراحل بوت تکرار شود یا لوگوی اندروید حین بوت نمایان شده و تا خالی شدن کامل باتری روی صفحه باقی بماند. ممکن است پس از بوت کردن نیز، بخش‌هایی اساسی مثل مودم LTE یا GPS یا حتی برخی هسته‌های پردازنده و ... کار نکند! اگر با مشکلی مثل نبود آنتن در رام کاستم مواجه شده‌اید، بررسی کنید که از چه کرنلی استفاده کرده‌اید.

مزایای رام کاستوم نسبت به رام اصلی اندروید

اولین مزیتی که معمولاً و نه همیشه مطرح است، سبک بودن است. رام کاستم با این هدف طراحی شده که کاربر از شر پف‌افزارها یا Bloatware خلاص شود. بنابراین طبیعی است که تعداد اپ‌های موجود بسیار کم باشد و در نتیجه مقدار حافظه‌ی RAM اشغال شده و میزان استفاده از پردازنده و همین‌طور باتری، در رام‌های کاستم کمتر باشد. البته بهینه‌سازی‌های سازنده‌ی گوشی و تبلت را نمی‌توان نادیده گرفت و به همین جهت گاهی اوقات رام اصلی بهتر از کاستم رام است.

مزیت بعدی این است که با نصب کردن کاستم رام، برخی قابلیت‌های جالب به گوشی و تبلت اضافه می‌شود. به عنوان مثال دسترسی به Root که پارتیشنی حساس و اساسی در لینوکس است، آزاد می‌شود. بنابراین می‌توان فایل‌ها را دستکاری کرد و اموری مثل شکستن قفل اپ‌های پولی که اصطلاحاً Crack کردن گفته می‌شود را انجام داد.

علاوه بر کرک کردن اپ‌ها، ممکن است در رام کاستم تنظیمات گسترده‌ای برای سفارشی کردن ظاهر سیستم عامل، صفحات خانه، کشوی اپ‌ها و ... پیش‌بینی شده باشد. حتی در برخی رام‌های کاستم می‌توان انیمیشن بوت شدن اندروید را هم تغییر داد.

سومین مزیت این است که توسعه‌دهندگان رام‌های کاستم معمولاً به دنبال آخرین نسخه‌ی اندروید هستند و می‌خواهند از آخرین نسخه و جدیدترین ویژگی‌های Android‌ بهره‌مند شوند. بنابراین گاهی قبل از اینکه سازنده‌ی گوشی رامی مبتنی بر نسخه‌ی جدید اندروید منتشر کند، رام‌های کاستم مبتنی بر نسخه‌ی جدید منتشر می‌شود! به همین ترتیب معمولاً بسته‌های بروزرسانی و برطرف کردن حفره‌های امنیتی کشف‌شده در اندروید نیز برای رام‌های کاستم سریع‌تر منتشر می‌شود. البته ممکن است این رام‌ها کاملاً صحیح کار نکنند اما گاهی اوقات هیچ مشکلی در کار نیست و می‌توان با خیال راحت اندروید را به نسخه‌ی بعدی ارتقا داد. به علاوه توجه کنید که شرکای گوگل معمولاً تا مدتی مشخص پس از عرضه کردن گوشی و تبلت، اندروید آن را ارتقا می‌دهند و شاید نسخه‌های جدید رام اندروید هیچ‌گاه توسط سازنده برای یک محصول خاص منتشر نشود.

سیاره‌ی ‌آی‌تی