در خرید لنز دوربین به چه نکاتی توجه کنیم؟ آشنایی با مشخصات لنزها و شناخت انواع آن

در خرید لنز مناسب برای دوربین‌های حرفه‌ای و DSLR باید به مشخصات و قابلیت‌های مختلف لنزها توجه کرد. دیافراگم، فاصله‌ی کانونی و قطر لنز، قابلیت فوکوس خودکار و دستی، لرزش‌گیر آپتیکال لنز و انواع لنز‌ها برای حسگرهای فول فریم و حسگرهای کوچک‌تر، همگی از فاکتورهای مهم و اساسی در انتخاب بهترین لنز محسوب می‌شوند که باید به دقت بررسی و مقایسه کرد. حتی اگر محدودیت بودجه هم وجود نداشته باشد، نمی‌توان یک لنز خاص را بهترین لنز برای تمام کاربری‌ها دانست و خرید آن را به همگان توصیه کرد!

در این مقاله با مفاهیم مشخصات لنز و نحوه انتخاب بهترین لنز می‌پردازیم. با ما باشید.

برای یک دوربین خوب که حسگری با کیفیت عالی و البته غول‌آسا (فول فریم) دارد، باید بهترین لنز را به تناسب نیاز انتخاب کرد تا عکس‌هایی با بالاترین کیفیت ممکن ثبت کند. در حقیقت اهمیت لنز به اندازه‌ی حسگر و امکانات دوربین نیست اما لنز روی مثلث عکاسی و قابلیت‌های مفیدی مثل لرزش‌گیر و فوکوس، موثر است و به همین علت است که در برخی شرایط، حتی از خود دوربین هم مهم‌تر می‌شود!

قبل از معرفی و بررسی انواع کلی لنزهای سازندگان دوربین‌های حرفه‌ای، بهتر است به مشخصات اصلی لنز توجه کنیم و هر فاکتور را تعریف کرده و مفهوم آن را توضیح دهیم.

گشادگی نسبی دیافراگم یا دیافراگم نسبی یا Aperture

دیافراگم لنز مثل مردمک چشم است و هر چه بازتر باشد، روشنایی بیشتری وارد می‌شود و در شرایط پرنور نیز می‌بایست آن را بسته‌تر در نظر گرفت، البته معمولاً و نه همیشه! در حقیقت مدت زمان باز ماندن دیافراگم که همان زمان شاتر یا اصطلاحاً سرعت شاتر (Shutter Speed) است هم در جذب نور موثر است و به علاوه اگر ISO یا حساسیت نورسنجی حسگر بالا باشد، با زمان اندک شاتر و دیافراگم کوچک هم می‌توان عکس‌هایی با روشنایی خوب اما نویز زیاد، تهیه کرد!

برای آشنایی بیشتر با مثلث عکاسی و تنظیماتی که باید حین عکاسی در تاریکی، انتخاب کرد، به مقاله‌ای که قبلاً تهیه کردیم، رجوع کنید:

قطر دیافراگم به صورت نسبی (نسبت به فاصله‌ی کانونی) بیان می‌شود و مخرج کسر، F-Number یا عدد F است. بزرگ‌ترین قطر دیافراگم با کوچک‌ترین عدد F به دست می‌آید و برعکس.

روی لنز دوربین و یا در صفحه‌ی مشخصات و همین‌طور تنظیمات، از عبارت‌هایی مثل F/1.0 - F/22 استفاده می‌شود و گاهی گشادگی نسبی دیافراگم به صورت 1:2.8 درج می‌شود که همان F/2.8 است. به عنوان مثال لنزی که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، دیافراگم نسبی F/4.5 الی F/5.6 است.

بنابراین قاعده‌ی کلی این است که اگر قرار است از محیط تاریک عکاسی کنید و نیاز به افکت بوکه دارید، لنزی با دیافراگم نسبی نسبتاً باز مثل F/1.5 تهیه کنید. منظور از افکت بوکه این است که بخشی خاص در فوکوس قرار گرفته و واضح باشد و پس‌زمینه و پیش‌زمینه، حالت مات داشته باشند. در شرایط نورانی یا زمانی که می‌خواهید تمام منظره در فوکوس کامل باشد، لنزی با دیافراگم بسته مثل F/10 و کوچک، مطلوب است.

فاصله‌ی کانونی یا زاویه دید لنز

شاید عکس‌های زاویه باز توجه شما را جلب کرده باشد. در این عکس‌ها خطوط صاف حالت مورب پیدا می‌کنند و بخش زیادی از ناحیه‌ی روبروی دوربین، در عکس ثبت می‌شود و به بیان دیگر، زاویه دید کاملاً باز است. برای این نوع عکاسی از لنزی با فاصله‌ی کانونی کم یا لنز Wide به معنی زاویه باز استفاده می‌شود. برعکس آن لنزهای تله فوتو یا زاویه بسته است که تنها بخش کوچکی از محیط را در عکس ثبت می‌کنند و به نظر می‌رسد که روی سوژه‌ای در فاصله‌ی دور، زوم شده است.

کانون عدسی یا لنز به نقطه‌ای گفته می‌شود که پرتوهای مستقیمی که از لنز عبور کرده‌اند، در آن جمع می‌شوند و به صورت تخمینی، نصف قطر کره‌ای است که لنز بخش کوچکی از آن است.

لنزهای تله فوتو فاصله‌ی کانونی بالایی مثل ۲۰۰ یا ۳۰۰ میلی‌متر و بالاتر دارند و لنزهای معمولی فاصله‌ی کانونی در حد ۵۰ میلی‌متر دارند. لنز‌های زاویه باز به لنزهایی گفته می‌شود که فاصله‌ی کانونی‌شان بین ۱۰ تا ۳۰ میلی‌متر است.

قاعده‌ی کلی این است که برای عکاسی سلفی و عکاسی از مناظر باز و همین‌طور بناهای بزرگ از فاصله‌ی نسبتاً کم، لنز زاویه باز انتخاب شود و برای عکاسی از فاصله‌ی نسبتاً‌ زیاد، لنز زاویه بسته یا تله انتخاب شود. لنزهایی که قابلیت زوم دارند، فاصله‌ی کانونی‌شان با مکانیزمی خاص، به صورت متغیر تعریف شده است.

به عنوان مثال در لنزی که تصویر آن را کمی بالاتر دیدیم، فاصله‌ی کانونی از ۷۰ تا ۳۰۰ میلی‌متر است و یک لنز تله محسوب می‌شود. اگر این دو عدد را تقسیم کنیم، به بزرگ‌نمایی آپتیکال ۴ برابر می‌رسیم و در حقیقت لنزی که در حالت عادی هم زاویه دید محدودی دارد، باز هم محدودتر شده و عکس‌هایی با بزرگ‌نمایی زیاد، تهیه می‌شود. اگر یک زوم‌لنز یا لنز دارای بزرگ‌نمایی، فاصله‌ی کانونی در حد ۲۰ الی ۱۰۰ میلی‌متر داشته باشد، هم زاویه باز و هم زاویه بسته محسوب می‌شود.

قطر لنز

در عکاسی می‌توان فیلترهای مختلفی روی لنز قرار داد تا درخشش نور یا برخی رنگ‌های نامطلوب حذف شود. برای نصب کردن فیلتر دلخواه، باید به قطر لنز توجه کرد. قطر لنز بر حسب میلی‌متر بیان می‌شود و معمولاً قبل از آن حرف ø درج می‌شود. ممکن است قطر لنز در کنار آن و یا جلوی آن درج شود.

فوکوس دستی یا فوکوس خودکار

فوکوس خودکار یا Automatic Focus یا به اختصار، AF، قابلیت فوکوس کردن خودکار روی بخشی از منظره است که به صورت خودکار توسط موتورهای کوچک و یا موتورهای ساکت‌تر اولتراسونیک انجام می‌شود. حالت دستی یا MF نیز قابل‌استفاده است. روی برخی لنز‌ها سوییچ AF/MF دیده می‌شود که برای سوییچ کردن سریع بین این دو حالت به کار می‌رود.

در برندهای مختلف لنز، عبارت‌های زیر به معنی وجود موتورهای اولتراسونیک یا Ultrasonic Autofocus Motor در سیستم فوکوس خودکار است که سرعت بیشتری دارند و صدایشان کمتر است و صدالبته هزینه‌ی بالاتری دارند.

• Sony: SSM
• Nikon: SWM
• Canon: USM
• Sigma: HSM

لرزش‌گیر آپتیکال یا OS یا Optical Stabilization

لرزش‌گیر آپتیکال به این معنی است که لرزش‌ها به کمک مکانیزم‌های جلوگیری از لرزش که حالت فیزیکی و واقعی دارند، خنثی شود. در مقابل آن لرزش‌گیر دیجیتال است که عکس یا ویدیو را پردازش کرده و به کمک روش‌های پردازش تصویر، لرزش‌ها را شناسایی و حذف می‌کند. معمولاً‌ لرزش‌گیر دیجیتال مقوله‌ای نرم‌افزاری است و در اغلب دوربین‌ها پیاده‌سازی شده است ولیکن در برخی محصولات به شکل ویژه و خاص پیاده‌سازی شده است.

برخی لنزها مثل برخی بدنه‌ی دوربین‌ها، دارای مکانیزم لرزش‌گیر آپتیکال هستند و همواره نام OS در مشخصات ذکر نمی‌شود بلکه از واژه‌ها و اصطلاحات دیگر نیز استفاده می‌شود. به موارد اصلی در برندهای مختلف، توجه فرمایید:

• Sony: OSS (Optical SteadyShot)
• Nikon: VR (Vibration Reduction)
• Canon: IS (Image Stabilization)
• Sigma: OS (Optical Stabilization)

لنزهای بزرگ برای حسگرهای فول‌-فریم

حسگر فول فریم بزرگ‌ترین سایز استاندارد برای حسگر دوربین‌های حرفه‌ای DSLR است و با توجه به ابعاد، طبعاً لنزهای نسبتاً بزرگی برای دوربین‌های فول فریم نیاز است. در واقع اگر لنز کوچک یا اصطلاحاً Cropped Lens روی این دوربین‌ها نصب کنید، بخشی از حسگر استفاده نمی‌شود و این یعنی هزینه‌ی گزافی که برای تهیه کردن حسگر فول فریم شده، بهینه استفاده نمی‌شود.

در تصویر زیر قطر مستطیل‌هایی که اندازه‌ی حسگرهای مختلف از فول فریم گرفته تا حسگر‌های 1/2.5 اینچی را نشان می‌دهد، را مقایسه کنید:

همان‌طور که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید، حسگر فول فریم ابعاد ۳۶ در ۲۴ میلی‌متری دارد و حسگر 1/2.5 اینچی از نظر طول و عرض، حدود ۶ برابر کوچک‌تر از آن است.

برندهای زیر برای لنزهایی که مناسب حسگرها و دوربین‌های فول فریم هستند، به کار برده می‌شود:

• Sony: FE (Mirrorless)
• Nikon: FX
• Canon: EF
• Sigma: DG

نقطه‌ی مقابل لنزهای فوق، لنزهای کوچک‌تر برای حسگرهای کوچک‌تر است که در لنزهای سازندگان مختلف، با نام‌های زیر شناخته می‌شوند:

• Sony: E (Mirrorless)
• Nikon: DX
• Canon: EF-S
• Sigma: DC

بنابراین زمانی که برای یک دوربین کانن، لنز تهیه می‌کنیم، حروف EF و EF-S به ترتیب به لنزهای مناسب حسگر فول فریم و حسگر APS-C اشاره می‌کند.

برخی لنزها نیز کیفیت بالاتری دارند و مقاوم‌تر هستند. کیفیت بالای شیشه‌ی استفاده شده، سیستم فوکوس سریع و مقاومت در برابر نفوذ آب و گردوخاک از جمله ویژگی‌های لنزهای حرفه‌ای است و با حروف زیر مشخص می‌شوند:

• Sony: G
• Nikon: حلقه‌ی طلایی‌رنگ حول لنز
• Canon: L
• Sigma: EX

لنزهایی با پراکنش یا Dispersion کم

منظور از پراکنش این است که سطح کروی‌شکل لنز، پرتوهایی با رنگ‌های مختلف را دقیق و منسجم عبور ندهد و به عنوان مثال پس از عبور نور، پرتویی با رنگ قرمز، مسیری متفاوت از پرتویی با رنگ زرد داشته باشد. نتیجه این است که در لبه‌های اجسامی که رنگ ترکیبی دارند، حلقه‌های رنگارنگ دیده می‌شود. به عنوان مثال در تصویر زیر chromatic aberration یا پراکنش پرتوها در اطراف برگ‌های سبزرنگ درختان، احتمالاً نتیجه‌ی استفاده از لنزی با پراکنش نسبتاً زیاد است:

برای حل این مشکل می‌توان از پردازش تصویر و روش‌های نرم‌افزاری استفاده کرد اما راه حل دیگر، استفاده از لنزهایی است که برای کاهش chromatic aberration طراحی شده‌اند. این لنزها را با حروف زیر تشخیص دهید:

• Sony: ED
• Nikon: ED
• Canon: ED
• Sigma: APO

lifehackerسیاره‌ی آی‌تی