شاید عجیب به نظر برسد اما تا همین ۱۰ سال پیش، ایده دستگاهی برای شارژ بی‌سیم تلفن‌های همراه و سایر گجت‌های الکترونیکی، دورنمای فنّی و اقتصادی چندان مثبتی نداشت و سرمایه‌گذاران با شک و تردید درباره ورود به این حوزه صحبت می‌کردند.
جالب است بدانید حتی اهالی کوپرتینو که در سال‌های اخیر به عنوان سردمدار نوآوری در دنیای تلفن‌های همراه به شمار می‌روند، تا سال گذشته جزو حامیان اصلی و پر و پاقرص فناوری شارژ بی‌سیم نبوده اند و به تازگی و برای آخرین مدل از آیفون‌های خود به پشتیبانی از این استاندارد روی آورده و قابلیت شارژ بی‌سیم را برای iPhone 8 و iPhone X در نظر گرفته‌اند!
با این وجود، تجربه ثابت کرده است که هیچ چیزی نمی‌تواند مانع کنجکاوی بشر باشد و جلوی ابداع و خلاقیت او را بگیرد و در نهایت، همواره این عاشقان تکنولوژی هستند که رویای خود را در قالب محصولی کارآمد و نوآورانه به دنیا تحمیل می‌کنند.
استاندارد شارژ بی‌سیم Qi نیز که اغلب شارژرهای بی‌سیم موجود در بازار، مبتنی بر آن ساخته شده‌اند، نتیجه همین یکدندگی و لجبازی انسان‌هایی است که استیو جابز فقید، لقب دیوانگان بی پروا را به آن ها داده است.
استاندارد Qi برای اولین بار در سال ۲۰۰۸ معرفی شد اما ۸ سال طول کشید تا به‌صورت عملیاتی توسط تولیدکنندگان مورد استفاده قرار گیرد. درواقع باید اذعان کرد که تا قبل از توسعه این استاندارد و تولید سخت‌افزارهای مبتنی بر آن در قالب شارژرهای بی‌سیم امروزی، سایر راهکارهای شارژ بی‌سیم به معنای واقعی موفق به ورود به بازار نشده بودند.
اما در حال حاضر ورق به نفع این استاندارد برگشته؛ به طوری که از سال ۲۰۱۲ که شرکت نوکیا تلفن همراه LUMIA 920 را با امکان شارژ بی‌سیم منطبق بر Qi به بازار ارائه کرد تا به امروز که شرکت‌های خودروسازی مطرحی مانند LEXUS صفحه شارژ بی‌سیم را روی داشبورد خودروهای پرچمدار خود نصب می‌کنند، صدها دستگاه الکترونیکی ریز و درشت به این سخت‌افزار مجهز شده‌اند و بر اساس تحقیق مؤسسه IHS Markit در سال ۲۰۱۵ بیش از ۷۵ درصد از مشتریان بازار تلفن همراه با این استاندارد آشنا بوده اند و حدود ۱۶ درصد کاربران امریکایی نیز از سخت‌افزارهای مبتنی بر این استاندارد استفاده کرده‌اند.
اما سؤالی که همچنان در ذهن مصرف‌کنندگان باقی می‌ماند این است که چرا شارژ وایرلس اینقدر مهم شده و این تکنولوژی چه مزایا و معایبی دارد.
اگر به دنبال سریع‌ترین پاسخ برای این سؤال هستید باید بگوییم که از نظر ما تکنولوژی شارژ بی‌سیم، آینده محتوم دنیای تأمین انرژی گجت‌هاست و البته نه فقط به خاطر اینکه سیم‌ها را از زندگی ما حذف می‌کند، بلکه این تکنولوژی ویژگی‌های به مراتب بزرگتر و مهم‌تری هم دارد که در ادامه مطلب با آنها آشنا خواهیم شد.
استاندارد شارژ بی‌سیم Qi چیست؟
Qi یک روش استاندارد بین‌المللی برای انتقال انرژی الکتریسیته بدون استفاده از سیم و به‌شیوه القای الکترومغناطیسی است که توسط «کنسرسیوم نیروی الکتریکی بی‌سیم» به دنیا معرفی شده و برای استفاده تمام تولیدکنندگان، آزاد است.
این تکنولوژی یک روش واقعا نوآورانه و انقلابی است که بر اساس یک مفهوم علمی با عنوان پدیده اتصال القایی کار می‌کند. در این فرایند، یک ایستگاه اصلی یا همان شارژر، نیروی الکتریکی را به صورت امواج الکترومغناطیسی غیرتابشی به سمت دستگاه گیرنده که باید شارژ شود، انتقال می‌دهد. این امواج توسط سیم‌پیچ‌های موجود در دستگاه گیرنده که معمولاً در بخش پشتی بنده دستگاه جاسازی می‌شوند، دریافت شده و به الکتریسیته مورد نیاز برای شارژ باطری دستگاه تبدیل می‌شوند.
تصویر زیر به‌خوبی نمایانگر این فرایند است.
علاوه بر فرایند اصلی القای الکترومغناطیسی در شارژرهای مبتنی بر Qi، چیزی که این استاندارد را نسبت به سایر روش‌ها متمایز می‌نماید، ترکیب آن با قابلیت تشدید امواج الکترومغناطیسی است چراکه در نبود این قابلیت، دستگاه شارژر و دستگاه دریافت‌کننده باید با فاصله بسیار کمی از هم قرار بگیرند و در واقع باید سطح آن ها به هم چسبیده باشد. اما فرایند تشدید در Qi، فرایند شارژ بی‌سیم بدون اتصال را بدون هدر رفتن قابل توجه انرژی، در فواصل کوتاه چند سانتی متری امکان پذیر می‌کند.
اگرچه پایه و اساس این تکنولوژی در طول سالیان گذشته ثابت بوده اما در کل، استاندارد Qi هوشمندتر شده است. امروزه شارژرهای مبتنی بر Qi حضور یک دستگاه منطبق با این استاندارد را در اطراف خود درک می‌کنند و می‌دانند که چه زمانی باید فرایند شارژ را آغاز کرده یا خاتمه دهند. در واقع دستگاه های منطبق با استاندارد Qi می‌توانند با هم تعامل برقرار کنند!
نقاط قوت و ضعف شارژ بی‌سیم
اکنون که استاندارد Qi را شناختیم و با نحوه عملکرد آن آشنا شده ایم، بهتر می‌توانیم مزایا و معایب آن را بررسی کنیم.
نقاط قوّت:
1. جلوگیری از شلوغ شدن محیط: وقتی از شارژر وایرلس استفاده می‌کنید لازم است فقط یک رشته سیم به برق متصل باشد و به همین خاطر، میزکار یا اتاق شما کمتر شلوغ می‌شود. ماجرا وقتی جالب‌تر می‌شود که از پاوربانک‌های مبتنی بر استاندارد Qi استفاده کنید که در این حالت، حتی به همین یک رشته سیم نیز احتیاجی نخواهید داشت! بنابراین اگر نظم و ترتیب محیط کار برایتان خیلی مهم است، شارژر های بی‌سیم انتخاب مناسبی هستند.
2. امنیت: همانطور که در بخش های قبلی این متن اشاره شد، شارژرهای بی‌سیم روز به روز هوشمندتر می‌شوند و این هوشمندی در حوزه امنیت نیز نمود زیادی دارد. شارژرهای بی‌سیم به صورت مداوم در حال کاوش محیط اطراف خود هستند و فقط به دستگاه‌های مجازی که در نزدیکی خود احساس کنند متصل می‌شوند و عملیات شارژ را برای دستگاه‌های مجاز انجام می‌دهند و زمانی که عملیات شارژ به صورت کامل انجام شد، ارتباط را قطع می‌کنند و خود را در وضعیت خاموش قرار می‌دهند.
علاوه بر این، به علت عدم استفاده از ساختار سیم و سوکت در این سیستم شارژ، احتمال رخداد اتصال کوتاه که ممکن است منجر به آتش‌سوزی یا صدمه به دستگاه یا حتی برق‌گرفتگی انسان شود، از بین می‌رود.
3. فراگیر بودن: از آن جا که استاندارد Qi یک استاندارد باز و انعطاف‌پذیر است، برای تمامی دستگاه های مبتنی بر اندروید و iOS قابل استفاده بوده و شارژرهای مبتنی بر آن را می‌توان برای شارژ کردن طیف وسیعی از ابزارها از برندهای مختلف استفاده کرد. البته این در صورتی است که شرکت‌های تولیدکننده خودشان نیز به این موضوع تمایل داشته باشند و امکانات سخت‌افزاری لازم را در تولیدات خود قرار دهند.
4. تنوع مدل ها: تولیدکنندگان متعددی در سرتاسر دنیا درحال ارائه محصولاتی مبتنی بر استاندارد Qi به بازار هستند و تنوع این محصولات نیز بسیار خوب است. به طور مثال شما می‌توانید به جای خرید چند پد شارژ کوچک برای چند دستگاه مختلف خود، یک پد شارژ عریض و بزرگ برای شارژ کردن همزمان چند ابزار را تهیه نمایید. تنوع رنگ و جنس و شکل و ... هم که دیگر جای خود دارد!
5. سرعت رشد بازار: با فراگیرتر شدن استفاده از شارژرهای بی‌سیم، اکنون حتی در محیط های عمومی مثل بازار یا وسائل نقلیه مثل قطارهای بین شهری نیز شاهد نصب تجهیزات شارژ بی‌سیم مبتنی بر Qi هستیم و بازار محصولات مبتنی بر این استاندارد نیز با سرعت شگفت‌آوری در حال رشد است. بنابراین، در سال های آتی مطمئنا محصولات مرتبط با این حوزه به وفور و با قیمت‌های مناسب، در هرکجای جهان در اختیار شماست و مشکلی از بابت اتمام شارژ تلفن همراه خود در سفر یا هنگامی که شارژر خود را فراموش کرده باشید، نخواهید داشت.
خوب است بدانید بر اساس برنامه‌ریزی شرکت‌های مرسدس بنز و BMW، پد شارژ وایرلس مبتنی بر Qi در سال 2018 میلادی روی داشبورد خودروهای الکتریکی این دو شرکت قرار خواهد گرفت.
نقاط ضعف:
1. قیمت نه چندان ارزان: شارژرهای بی‌سیم به عنوان شارژر اصلی در جعبه تلفن های همراه و سایر گجت‌ها عرضه نمی‌شوند و قیمت آن ها نیز به نسبت شارژرهای سیمی معمول، آن چنان ارزان به حساب می‌آید. به عنوان مثال شارژر اصلی گلکسی نوت ۸ سامسونگ که از نوع USB Type C است، قیمت حدود ۷۰ هزار تومانی دارد در صورتی که پد شارژر بی‌سیم اصلی سامسونگ را باید با قیمت حدودا ۲۵۰ هزار تومانی تهیه کنید.
به هر حال اگر مزیت‌های این شارژرها برای شما اهمیت دارد، احتمالا تفاوت قیمت این ابزارها با شارژر اصلی موجود در جعبه، روی انتخابتان تأثیری نخواهد گذاشت.
2. کاربری نه چندان راحت: در حالی که به نظر می‌رسد استفاده از شارژ بی‌سیم، کار را نسبت به استفاده از شارژرهای سیمی به مراتب راحت‌تر می‌کند، اما واقعیت چیز دیگری است. پیشرفت تکنولوژی شارژ بی‌سیم امروزی هنوز به قدری نبوده است که شارژرهای بی‌سیم دوربرد (مثلاً نسخه‌ای که بتواند تلفن همراه شما را از فاصله ۳ متری شارژ کند) تجاری‌سازی شوند و با قیمت مقرون‌به‌صرفه برای مشتریان عرضه شوند. به همین دلیل، همواره مجبور هستید دستگاه موبایل خود را در مجاورت شارژری که آن هم به پریز وصل شده قرار دهید و به همین خاطر باز هم با محدودیت هایی مواجه خواهید بود و آزادی عمل کامل نخواهید داشت.
اگرچه شرکت‌های تولیدکننده شارژرهای بی‌سیم هر روز به امکانات این دستگاه‌ها می‌افزایند و ویژگی‌های جالبی مانند طراحی‌های لوکس، مشخص کردن محل قرارگیری تلفن همراه، نمایشگر میزان درصد شارژ و ... را در آنها تعبیه می‌کنند اما هنوز هم تا ارائه تجربه واقعی شارژر بی‌سیم دوربرد، باید صبر کنیم.
به سوی آینده بی‌سیم!
اگر از من بپرسید، همچنان جزو طرفداران متعصب این تکنولوژی هستم. حتی اگر در حال حاضر گران‌قیمت باشد و تجربه واقعی شارژ بی‌سیم را هم ارائه ندهد! چون اعتقاد دارم به زودی مشکل قیمت و تجاری‌سازی شارژ دوربرد حل خواهد شد و آن زمان است که از این تکنولوژی لذت خواهیم برد.
guidingtechسیاره‌ی آی‌تی