روت کردن اندروید یکی از کارهایی است که اغلب کاربران اندروید حداقل یک مرتبه انجام داده‌اند و حتی اپ‌های و نرم‌افزارهای زیادی برای Root کردن ساده منتشر شده که همه‌ی کارها را به صورت خودکار انجام می‌دهد. اما روت کردن گاهی با باطل شدن گارانتی و پایین آمدن امنیت سیستم عامل Android همراه است. بنابراین این سوال مهم مطرح می‌شود:
آیا هنوز هم مثل چند سال پیش روت کردن مفید است و توصیه می‌شود یا نیازی به آن وجود ندارد؟
با روت کردن اندروید می‌توان به پارتیشن روت دسترسی پیدا کرد که مزایای خاصی دارد. بنابراین در ادامه به بررسی فواید روت کردن اندروید پرداخته و به این سوال پاسخ می‌دهیم که آیا هنوز هم روت کردن کار مفید و جالبی است یا باید از آن پرهیز کرد.
روت کردن چیست و چرا اندروید را روت می‌کنیم؟
منظور از روت کردن این است که دسترسی به پارتیشن Root که به معنی ریشه است را آزاد کنیم. پارتیشن روت در سیستم عامل لینوکس که هسته‌ی اندروید است، نقش مهمی دارد و دسترسی کامل داشتن به آن، فواید و البته مضراتی دارد. موضوع صرفاً مقوله‌ی سفارشی‌سازی یا Crack کردن نرم‌افزارها نیست. در ادامه به فواید و اهداف روت اشاره می‌کنیم.
حذف کردن پف‌افزارها یا اپ‌های اضافی با دسترسی روت
منظور از Bloatware یا پف‌افزار، نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌هایی است که به صورت پیش‌فرض روی اندروید یا هر سیستم عامل دیگری نصب شده‌اند و کاربر استفاده‌ی خاصی از آنها نمی‌کند و در نتیجه به جای مفید بودن، صرفاً سرعت سیستم عامل را کم و بیش کاهش می‌دهند.
حذف کردن پف‌افزارها در برخی محصولات و سیستم عامل‌ها امکان‌پذیر است اما همیشه اینگونه نیست، به خصوص در مورد رام‌هایی که سازندگان محصولات اندرویدی منتشر می‌کنند.
یکی از اهداف آزاد کردن دسترسی روت این است که پف‌افزارها را حذف کنیم. این کار توسط برخی اپلیکیشن‌های مخصوص Uninstall کردن اپ‌ها انجام می‌شود که نیاز به دسترسی روت دارند.
نصب کردن اپلیکیشن‌هایی که به دسترسی روت نیاز دارند
هدف بعدی این است که از اپ‌هایی خاص استفاده کنیم که برای اجرای صحیح یا عملکرد صحیح همه‌ی بخش‌ها، نیاز به دسترسی روت دارند. به عنوان مثال برخی اپلیکیشن‌های جالب و کاربردی که برای به اشتراک گذاشتن اینترنت یا بکاپ گرفتن از اندروید و همین‌طور ضبط کردن ویدیو از صفحه نمایش گوشی و بازی‌ها استفاده می‌شوند، نیاز به دسترسی کامل به سخت‌افزار دارند و این در گروی آزاد بودن دسترسی روت است. مثال دیگر اپلیکیشن‌هایی است که برای ریکاوری کردن حافظه و بازیابی فایل‌های دیلیت‌شده استفاده می‌شوند، این اپ‌ها هم معمولاً دسترسی روت را لازم دارند، هر چند ممکن است اغلب مواقع بازیابی فایل‌ها با شکست روبرو شود.
بنابراین با مراجعه به گوگل پلی یا فروشگاه‌های اپلیکیشن‌های اندرویدی با عبارتی مثل Need ROOT Access روبرو می‌شویم و به فکر روت کردن اندروید میافتیم.
بهبود عملکرد سیستم عامل اندروید و قابلیت‌های آن
با روت کردن اندروید می‌توان قابلیت‌های سفارشی‌سازی آن را بیشتر کرد، به خصوص در مورد نسخه‌های قدیمی اندروید مثل اندروید ۳ که از قابلیت‌های بسیار ساده‌ای مثل گرفتن اسکرین‌شات بدون دانلود کردن بسته‌ی توسعه‌ی نرم‌افزاری اندروید خبری نبود! یا مثال دیگر مدیریت کردن اپلیکیشن‌ها در زمان بی‌کاری برای کاهش مصرف باتری است. این موارد نیاز به دسترسی روت داشته اما در نسخه‌های جدیدتر اغلب قابلیت‌های ضروری به صورت پیش‌فرض در اندروید وجود دارد و حتی پیشرفته‌تر از راهکارهای جانبی است.
فواید روت کردن در سال ۲۰۱۸
اهداف روت کردن را بررسی کردیم و حالا نوبت به بررسی کردن وضعیت امروزمان است. اولین فایده که حذف کردن پف‌افزارها بود، در سال جدید هم یکی از اهداف اصلی Root کردن اندروید محسوب می‌شود چرا که در سال جدید هم حذف کردن اپ‌هایی که سازنده‌ی گوشی در رام اصلی روی اندروید خام گوگل نصب کرده، معمولاً غیرممکن است و تنها با روت کردن و استفاده از برخی اپ‌های خاص می‌توان این کار را انجام داد.
دومین هدف روت که فراهم کردن قابلیت نصب و استفاده از اپ‌های خاص است هم در سال ۲۰۱۸ مصداق دارد. هنوز هم تعدادی از اپلیکیشن‌های جالب و کاربردی نیاز به دسترسی روت دارند. به عنوان مثال با توجه به اینکه گوگل قابلیت ضبط کردن ویدیو از صفحه‌ی اندروید به همراه صدا را غیرفعال کرده، برای دور زدن این محدودیت باید از اپلیکیشن‌های فیلم‌برداری از صفحه که دسترسی روت نیاز دارند، استفاده کنیم.
سومین مقصود روت کردن که افزایش قابلیت‌ها و امکانات اندروید است، در مورد نسخه‌های قدیمی اندروید مصداق دارد و در نسخه‌های جدید به قدری تنظیمات و امکانات اندروید خام توسعه پیدا کرده که واقعاً نیازی به دسترسی روت و نصب کردن اپ‌های خاص نیست. به عنوان مثال در اندروید می‌توان به راحتی با کلیدهای پاور و ولوم پایین اسکرین‌شات گرفت و همین‌طور برای بهینه کردن مصرف باتری اپلیکیشن‌ها می‌توان وارد منوی تنظیمات و بخش اپ‌ها شد. پردازش‌های پس‌زمینه را محدود کرد و اتصالات و حسگرهایی مثل وای-فای و بلوتوث و GPS را غیرفعال کرد و همگام‌سازی اپ‌ها از طریق اینترنت را کند کرد.
معایب و مشکلات روت کردن
اولین معضل امروزی در مقال Root اندروید این است که روت کردن مشکل‌تر از قبل شده است. نسخه‌های قدیمی اندروید و البته سایر سیستم عامل‌ها مثل iOS از نظر حفره‌های امنیتی و دسترسی‌ها ساده‌تر بودند. به همین علت روت کردن اندروید یا جیلبریک کردن iOS راحت‌تر انجام می‌شد اما در حال روت کردن به سادگی گذشته نیست.
مشکل دوم این است که برخی اپلیکیشن‌ها اگر دسترسی روت آزاد باشد، متوجه می‌شوند و برخی قابلیت‌هایشان از کار می‌افتد و این راهی است که سازندگان گوشی و تبلت یا نرم‌افزارنویسان برای مقابله با روت در نظر گرفته‌اند. نمونه‌ی آن بازی‌های پوکمون گو و Super Mario Run است که به دلایلی در ابزارهای روت‌شده به درستی کار نمی‌کنند.
سومین مشکل این است که با آزاد بودن دسترسی روت، امنیت اندروید ضعیف‌تر می‌شود و خرابکاری بدافزارها و ویروس‌ها ساده‌تر می‌شود.
آیا اندروید را روت کنیم؟ جمع‌بندی فواید و مضرات
اگر از کاربران ساده هستید که اپ‌های خاصی که نیاز به دسترسی روت دارند، نصب نمی‌کنند و مشکلی با اپ‌های پیش‌فرض اندروید ندارند و تعداد زیادی اپ نصب نمی‌کنند که در نتیجه مسأله‌ی بهینه کردن میزان مصرف باتری یا پر شدن حافظه‌ی RAM مطرح شود، طبعاً نیازی به روت کردن ندارید به خصوص که این کار در مورد گوشی‌ها و تبلت‌های جدید، مشکل‌تر از قبل شده است. به علاوه مراقب برخی اپ‌ها که با اندروید روت‌شده مشکل دارند، باشید.
اما کاربرانی که می‌خواهند کنترل کاملی روی اندروید داشته باشند، اپ‌های پیش‌فرض سازنده را حذف کنند و از اپ‌های دلخواه خویش استفاده کنند و به خصوص کاربرانی که در حقیقت توسعه‌دهنده و برنامه‌نویس هستند، بهتر است دسترسی روت را آزاد کنید، حتی اگر مراحل کار مشکل باشد.
توصیه‌ی ما این است که برای کنترل کامل روی اندروید و خلاص شدن از پف‌افزارها از رام‌های کاستوم استفاده کنید. برخی رام‌های کاستوم حتی گزینه‌ای برای فعال و غیرفعال کردن Root دارند که مشکل اپ‌های خاص را برطرف می‌کند. به علاوه اگر کاربر حرفه‌ای اندروید باشید، به خوبی با راهکارهای مقابله با ویروسی شدن اندروید و جلوگیری از هک شدن آشنایی دارید و مشکلی از این نظر وجود ندارد.