هارددرایو ۱ ترابایتی پس از نصب و پارتیشن‌بندی و فرمت کردن پارتیشن‌ها، مجموعاً ۹۳۱ گیگابایت فضا دارد. هارد ۵۰۰ گیگابایتی نیز در محیط ویندوز فقط ۴۶۵ گیگابایت فضا در اختیار کاربر می‌گذارد. یک درایو ۵۱۲ گیگابایتی نیز فقط ۴۷۶ گیگابایت فضا دارد. آیا مشکلی وجود دارد و به نوعی کم‌فروشی یا اشتباه شده است؟ پاسخ منفی است. تفاوت در نحوه‌ی بیان واحدهای ۱۰۰۰ تایی حافظه است که برخلاف سیستم دو دویی نرم‌افزارها، ۲ به توان ۱۰ یا ۱۰۲۴ واحدی نیست و در نهایت به این تفاوت جالب منجر می‌شود.
در این مقاله با تفاوت بین ظرفیت حافظه‌ها و ظرفیتی که در ویندوز گزارش می‌شود، در خدمت شما هستیم.
اگر هارددرایو یا SSD و یا فلش‌درایو جدیدی خریده‌اید و آن را به سیستم ویندوزی متصل کرده‌اید، به ظرفیت‌ها دقت کنید؛ نکته‌ی جالب این است که همیشه ویندوز ظرفیت را کمتر از آنچه روی جعبه‌ی محصولات درج شده، گزارش می‌کند. تفاوتی بین برندها و وسایل ذخیره‌سازی مختلف وجود ندارد، همگی از نظر ظرفیت، کوچک‌تر از آن چیزی هستند که باید باشند یا در حقیقت به نظر می‌رسد که باید باشند.
اما علت چیست؟ صرف‌نظر از اینکه ممکن است بخشی از هارددرایو یا حافظه‌ای که خریداری کرده‌اید، به عنوان پارتیشنی مجزا و گاهی مخفی، فرمت شده باشد و صرف‌نظر از این که ممکن است با نصب کردن سیستم عامل، بخشی از دیسک از دسترسی کاربر خارج شود، علت دیگر و مهم‌تری برای این تفاوت‌ها وجود دارد که به شیوه‌ی بیان ظرفیت وسایل ذخیره‌سازی برمی‌گردد.
یک گیگابایت دقیقاً چند بایت است؟
در یک هارددرایو معمولی، تعدادی دیسک وجود دارد، هر دیسک به چند ترک یا Track تقسیم می‌شود و در هر ترک تعدادی سکتور یا Sector وجود دارد. اگر ظرفیت هارد درایو سوال شود، باید حاصلضرب تعداد دیسک‌ها در تعداد ترک‌ها و سپس در تعداد سکتورها و در نهایت تعداد بایت‌هایی که در یک سکتور جای گرفته را محاسبه کنیم و حاصل را اعلام کنید. همه‌چیز روشن و مشخص است.
مفهوم کیلو و مگا و گیگا نیز در حالت کلی و علمی، همیشه ۱۰۰۰ (۱۰ به توان ۳) و ۱ میلیون (۱۰ به توان ۶) و ۱ میلیارد (۱۰ به توان ۹) است و می‌توان به جای عددی مثل ۱۰۰ میلیارد بایت، ۱۰۰ گیگابایت را به کار برد.
بنابراین معنی عمومی کیلو و مگا و ... در حالت کلی به این صورت است:
1 Kilo = 10^3 = 1,000
1 Mega = 10^6 = 1,000,000
1 Giga = 10^9 = 1,000,000,000
1 Tera = 10^12 = 1,000,000,000,000
اما وقتی به نرم‌افزارها و سیستم عاملی مثل ویندوز می‌رسیم، مفهوم گیگابایت و مگابایت و کیلوبایت، همگی دستخوش تغییراتی جالب می‌شود. ۲ به توان ۱۰ یا ۱۰۲۴ به جای کیلو استفاده می‌شود در صورتی که واقعاً ۲ به توان ۱۰ مساوی ۱۰۰۰ واحد نیست! به همین ترتیب به جای مگا یا ۱ میلیون، از ۲ به توان ۲۰ استفاده می‌شود که دقیقاً مساوی ۱۰۴۸۵۷۶ واحد است و این بار هم اختلافی وجود دارد. علت این شیوه‌ی استفاده از مفهوم کیلو و مگا و گیگا در سیستم عامل‌های مختلفی مثل ویندوز و لینوکس، ساده‌تر بودن کار با اعداد دودویی است. بنابراین وقتی در ویندوز و لینوکس و ... عبارت‌های کیلو و مگا و گیگا و ترا را مشاهده می‌کنید، شیوه‌ی قرائت خود را تغییر دهید.
بنابراین در ویندوز و نرم‌افزار:
1 Kilobytes = 2^10 bytes = 1024 bytes
1 Megabytes = 2^20 bytes = 1048576 bytes
1 Gigabytes = 2^30 bytes = 1073741824 bytes
1 Terabytes = 2^40 bytes = 1099511627776 bytes
به بیان دیگر آنچه روی جعبه‌ی محصول درج می‌شود، کیلو و مگا و گیگا و ترا با معنی علمی و عمومی آن است اما آنچه در ویندوز می‌بینیم، با تعریف تغییر یافته، ذکر می‌شود.
اما بیایید ظرفیت فلش‌درایو ۳۲ گیگابایتی خود را یک بار دیگر بررسی کنیم و ببینیم در محیط ویندوز باید چه عددی دیده شود. روال عکس را طی می‌کنیم، به این معنی که عدد روی بسته‌بندی را چند بار بر ۱۰۲۴ یا همان ۲ به توان ۱۰، تقسیم می‌کنیم.
32*10^9 = 32*10^9/1024 KB = 32*10^9/1024/1024 MB = 32*10^9/1024/1024/1024 GB = 29.80232239 GB
بنابراین ۳۲ میلیارد بایت در ویندوز معادل ۲۹.۸ گیگابایت است.
ظرفیت هارد ۱ ترابایتی و ۵۰۰ گیگابایتی نیز به این ترتیب برابر است با:
1 terabytes = 1*10^12 = 1*10^12/1024/1024/1024 GB = 931.3225746 GB
500 gigabytes = 500*10^9/1024/1024/1024 = 465.6612873 GB
بنابراین اگر هارد ۱ ترابایتی خریده‌اید و تنها یک پارتیشن بزرگ در آن ایجاد کرده‌اید، ظرفیت پارتیشن ایجاد شده، ۹۳۱ گیگابایت است و نه ۱۰۰۰ گیگابایت.
ظرفیت یک درایو یا پارتیشن را به شیوه‌ی دیگری نیز می‌توان چک کرد و مطمئن شد. روی درایو راست‌کلیک کنید و گزینه‌ی Properties را انتخاب کنید. در پنجره‌ی پراپرتیز، ظرفیت بر حسب بایت و گیگابایت ذکر می‌شود. ظرفیت فلش درایو ۳۲ گیگ و هارد ۱ ترابایت را در تصاویر زیر بررسی کنید:
همان‌طور که در تصاویر فوق مشاهده می‌کنید، هارد ۱ ترابایتی تقریباً ۱ تریلیون بایت خانه‌ی حافظه دارد و فلش ۳۲ گیگابایتی نیز تقریباً ۳۲.۴۶ میلیارد بایت حافظه دارد.
makeuseofسیاره‌ی آی‌تی