در خرید تلویزیون شاید با عبارت‌هایی مثل Direct-Lit و Edge-Lit روبرو شده باشید، این عبارت‌ها نوع نور پس‌زمینه را مشخص می‌کند و این موضوع روی کنتراست موثر است. در ادامه به این موضوع می‌پردازیم که Direct led چیست و آن را با تلویزیون Full Array مقایسه می‌کنیم تا مزایا و معایب این نوع تلویزیون‌ها روشن شود. در پایان با تکنولوژی OLED نیز مقایسه‌ای خواهیم داشت.
با مقاله‌ای دیگر از بخش دانش‌نامه و راهنمای خرید سایت سیاره آی‌تی همراه باشید.
اغلب تلویزیون‌های LCD امروزی برای تأمین روشنایی تصویر از لامپ‌های LED استفاده میکنند و به همین علت است که واژه‌ی تلویزیون ال ای دی کاملاً مصطلح است و در واقع کلمه‌ی LED به نور پس‌زمینه اشاره می‌کند. این چینش لامپ‌های LED در پنل پشت چگونه باشد، متفاوت است و انواع مختلفی وجود دارد. عبارت‌هایی مثل دیرکت لیت و فول اری لیت برای اشاره به انواع نور پس زمینه تلویزیون به کار می‌رود. البته انواع خاص‌تری از این تکنولوژی‌ها نیز معرفی شده است.
پنل بک لایت چیست؟
در تلویزیون‌های ال سی دی صفحه نمایش یک لایه‌ی واحد نیست بلکه از چند لایه تشکیل می‌شود و هر لایه کارکرد خاص خود را دارد. پنل پشتی به عنوان منبع نور عمل می‌کند و پنل دیگری به عنوان فیلتر رنگ، نور سفید را به نور رنگی تبدیل می‌کند. منظور از پنل بک لایت، همان پنل پشتی است که کار آن ایجاد نور است. در تلویزیون LED از لامپ LED برای ایجاد نور استفاده می‌شود و به تناسب چیدمان لامپ‌ها، از واژه هایی مثل ادج لیت برای توصیف نوع بک لایت استفاده می‌شود. البته در عبارت Edge Lit حرف d تلفظ نمی‌شود و اج لیت تلفظ صحیح است.
اگر بخواهیم در مورد تفاوت نوع صفحه نمایش تلویزیون LED قدیمی با انواع مدرن‌تر امروزی صحبت کنیم، چیدمان لامپ‌های LED بسیار مهم است. به عنوان مثال در تکنولوژی اج لیت، لامپ‌ها به شکل ردیفی در لبه‌ها تعبیه می‌شود و برای پراکنده و یکنواخت‌تر شدن نور پس‌زمینه، از مواد خاصی استفاده می‌شود. زمانی که بخش زیادی از تصویر سیاه کامل است و فقط نقاط خاصی سفید است، پنل کاملاً سیاه دیده نمی‌شود چرا که بخش بسیار کمی از نور پس‌زمینه از لایه‌ی فیلتر کننده نور عبور می‌کند و در نتیجه سیاه خالص به مشکی تبدیل می‌شود. لذا در تکنولوژی قدیمی Edge Lit کنتراست یا تضاد که نسبت روشنایی حداکثری به حداقلی است، محدود می‌شود.
توجه کنید هزینه‌ی تولید و قیمت بک لایت تلویزیون با توجه به نوع چیدمان لامپ‌های LED و کیفیت آن متفاوت است و همین موضوع روی هزینه‌ی نهایی تلویزیون برای مصرف‌کننده اثر بسزایی می‌گذارد. البته در گذر زمان تکنولوژی بک لایت تلویزیون پیشرفته‌تر شده و هزینه‌ی تولید کاهش پیدا کرده است.
تلویزیون Direct led چیست؟
در سال ۲۰۱۲ نوع جدیدی از تلویزیون LCD برای مصرف‌کنندگان معرفی شد که نام آن Direct-Lit و به معنی روشنایی مستقیم است. در تلویزیون با پنل بک لایت از نوع دیرکت لیت، تعداد محدودی لامپ LED برای تأمین نور پس زمینه به کار می‌رود و هیچ کنترل خاصی روی خاموش و روشن شدن این لامپ‌ها وجود ندارد. لذا هزینه‌ی تولید تلویزیون از نوع Direct Lit نسبتاً پایین است و برای بازار محصولات ارزان مناسب است.
دقت کنید که در تلویزیون‌های دیرکت لیت که از پنل VA بهره می‌برند، نسبت کنتراست تصویر قابل قبول است اما در انواعی که به پنل IPS مجهز شده‌اند، نسبت کنتراست چندان جالب نیست.
تلویزیون Edge-Lit چیست؟
همان‌طور که اشاره کردیم تکنولوژی اج لیت به معنی قرار گرفتن لامپ‌های LED در لبه‌های صفحه نمایش است و این نوع تلویزیون LED در سال ۲۰۰۸ معرفی شده است. ضخامت تلویزیونی که نور پس‌زمینه‌ی آن از نوع اج لیت است، معمولاً کمتر از انواعی دیرکت لیت است و البته هزینه‌ی تمام شده کمی بیشتر است چرا که به موادی برای پراکنده کردن نور نیاز است.
در بعضی از انواع تلویزیون اج لیت، کنترل کردن نور پس‌زمینه نواحی به صورت مجزا امکان‌پذیر است ولیکن تعداد نواحی بسیار کمتر از تلویزیون‌هایی با بک لایت فول اَرِی است و طبعاً کنتراست و کیفیت تصویر نیز پایین‌تر است.
تلویزیون Full array led چیست؟
نوع امروزی‌تر تلویزیون‌های LED که در سال ۲۰۲۳ هنوز کاملاً متداول نشده و جای تکنولوژی اج لیت را نگرفته، تلویزیون با شبکه‌ای کامل از لامپ‌ها برای تأمین نور پس‌زمینه است. به اختصار به این نوع تلویزیون یا پنل بک لایت، فول اَرِی ال‌ای‌دی گفته می‌شود.
کلمه‌ی آرایه، ترجمه‌ای از عبارت اری یا Array است و به این موضوع اشاره می‌کند که لامپ‌های LED در پنل پشتی تلویزیون به صورت پراکنده در نقاط مختلف تصویر موجود است و زمانی که قرار است بخش زیادی از تصویر، کاملاً سیاه باشد، لامپ‌های LED آن نواحی به صورت کامل خاموش می‌شود. در نتیجه عمق رنگ سیاه عالی است و کنتراست چنین تلویزیونی بالاتر از انواع قدیمی‌تر است.
در تلویزیون ال‌ای‌دی Full Array نیز تعداد نواحی نور پس‌زمینه بسته به مدل و برند متفاوت است و البته این موضوع روی قیمت تمام شده و کیفیت تلویزیون اثرگذار است. شاید کلماتی مثل فول لایت را شنیده باشید و برایتان سوال شده باشد که پنل فول لایت چیست؟ منظور از پنل فول لایت، تلویزیونی با لامپ‌های کوچک LED در سراسر پنل است. تکنولوژی مینی ال ای دی نیز یک نوع خاص پنل فول لایت است، mini-LED لامپ‌های LED بسیار کوچک است که شاید اندازه‌شان در حدود یک پنجم لامپ‌های LED کوچک باشد. این تکنولوژی در تلویزیون‌های رده اول برندهایی مثل ال جی و سامسونگ به کار می‌رود.
عبارت دیگر در توصیف نوع بک لایت، تلویزیون QLED است، اساساً QLED شبیه تلویزیون فول اری است اما یک تفاوت جزئی وجود دارد که استفاده از یک لایه‌ی اضافی با نقاط بسیار ریز یا کوآنتوم دات است تا میزان روشنایی و همین‌طور کیفیت رنگ بهتر شود. البته هزینه‌ی تولید QLED بیشتر است و معمولاً افرادی که می‌پرسند تلویزیون اولد بخریم یا کیولد به دنبال اطلاعات بیشتر در مورد این تکنولوژی هستند.
به طور کلی می‌توان گفت که یک نام تجاری کلی و یکسان برای تکنولوژی فول اری وجود ندارد. متأسفانه علاوه بر عبارت‌های اشاره شده، عبارت‌های دیگری نیز توسط بعضی از برندها ساخته شده که مشتری را کاملاً سردرگم و گیج می‌کند.
اما عیب تلویزیون فول اری: یکی از عیوب تصویر در این نوع تلویزیون، پدیده‌ی Blooming یا هاله نور است که به دلیل نفوذ نور از نواحی روشن به نواحی تاریک اطراف اتفاق می‌افتد. هر چه میزان نفوذ نور کمتر باشد، طبعاً کیفیت تلویزیون بالاتر است. با تست ساده‌ی نمایش تصویر آسمان شب و ستارگان نورانی، می‌توانید میزان هاله نور اطراف ستاره‌ها را به راحتی بررسی کنید.
پدیده و عیب بعدی انواع تلویزیون LED و از جمله تلویزیون فول لایت، Black Crush به معنی خرابی رنگ سیاه است به این معنی که جزئیات در نواحی تیره و سایه‌ها، از بین می‌رود و در واقع این نواحی به شکل سیاه خالص یا مشکی نمایش داده می‌شود! به نمونه‌ی زیر توجه کنید:
تلویزیون اج لیت بهتر است یا دایرکت لیت و یا فول اری لیت؟
همان‌طور که اشاره کردیم تلویزیون اج لیت به طور کلی کیفیت بهتری نسبت به تلویزیون دیرکت لیت دارد و تکنولوژی جدیدتری است. از نظر قیمتی نیز تفاوت کم است و در نتیجه پاسخ این سوال که تلویزیون اج لیت بهتر است یا تلویزیون Direct-Lit، روشن است. بیشتر تلویزیون‌های ارزان یا متوسط بازار در سال ۲۰۲۳ از نوع اج لیت است.
بعضی از مشتریان عامی که مفهوم رزولوشن را نمی‌دانند، در مورد تفاوت تلویزیون اج لیت با 4K یا فول اچ دی سوال میکنند، دقت کنید که اینکه تعداد پیکسل‌های صفحه نمایش یا همان رزولوشن چقدر است، مستقل از این است که نوع بک لایت تلویزیون چیست یا چه نوع پنلی در ساخت تلویزیون به کار رفته است.
اما سوال بعدی این است که تلویزیون فول اری بهتر است یا اج لیت؟ با توجه به توضیحاتی که در مورد شیوه تأمین نور پس‌زمینه در تلویزیون با بک لایت آرایه‌ای دادیم، روشن است که کنتراست و عمق رنگ سیاه در این تلویزیون بهتر است اما ممکن است در انواع ارزان‌تر، تا حدی پدیده‌ی خراب شدن رنگ سیاه و هاله‌ی نور وجود داشته باشد. خوشبختانه قیمت این نوع تلویزیون در گذر زمان کاهش پیدا کرده است.
تلویزیون اولد بهتر است یا ال ای دی؟
در تلویزیون OLED و انواع خاص‌تر این تکنولوژی، پنل نور پس‌زمینه حذف شده و در واقع نور با رنگ‌های مختلف توسط یک پنل ساخته می‌شود. در نتیجه کیفیت این نوع تلویزیون از نظر غلظت رنگ و کنتراست بسیار عالی است. تلویزیون OLED برای نمایش رنگ سیاه، پیکسل را خاموش می‌کند و لذا عمق رنگ سیاه در آن عالی است و مشکل هاله نور یا خرابی رنگ مشکی نیز وجود ندارد. معمولاً روشنایی تلویزیون اولد نیز بیشتر از تلویزیون‌های LED است.
اما ۲ اشکال و عیب تلویزیون OLED نسبت به تلویزیون‌های LED و مینی-ال دی ای این است که هزینه‌ی تولید بالاتر است و عمر مفید پنل پایین‌تر است.به عبارت دیگر احتمال سوختگی پیکسل در درازمدت بیشتر است. دلیل سوختن بک لایت تلویزیون یا سوختگی پیکسل و ساب‌پیکسل‌ها، کارکرد طولانی است. به هر حال تلویزیون عمر نامحدود ندارد! و بالاخره در درازمدت مشکلاتی پیدا می‌کند. در مورد تلویزیون OLED، خرابی‌هایی از نوع سوختگی پیکسل زودتر اتفاق می‌افتد.
بنابراین اگر هزینه و عمر مفید برایتان مهم است، تلویزیون LED و mini-LED گزینه‌ی بهتری است و از نظر کیفیت، راضی‌کننده است اما اگر بودجه بیشتری در اختیار دارید، بهترین گزینه OLED است.
howtogeekسیاره‌ی آی‌تی