آموزش استفاده از اندروید بدون حساب گوگل برای حفظ حریم خصوصی

اپلیکیشن‌های گوگل و امکان آپلود و به اشتراک‌گذاری فایل از طریق Google Drive و قابلیت همگام‌سازی کردن اطلاعاتی مثل مخاطبین و بوک‌مارک‌ها و غیره، بسیار مفید و کاربردی است اما برخی کاربران سخت‌گیر برای حفظ حریم خصوصی ترجیح می‌دهند از اندروید بدون سرویس‌ها و اپ‌های گوگل استفاده کنند. اما آیا این کار امکان‌پذیر است؟

پاسخ مثبت است اما در این صورت استفاده از اندروید متفاوت می‌شود و برخی اپ‌ها و سرویس‌های مفید را از دست می‌دهید.

در این مقاله به معرفی اپلیکیشن‌های جایگزین اپ‌های گوگل و مسأله‌ی استفاده از اندروید بدون سرویس‌های گوگل می‌پردازیم. با ما باشید.

دلایل عدم استفاده از اپ‌ها و سرویس‌های گوگل در اندروید

حفظ حریم خصوصی در فضای مجازی کار ساده‌ای نیست. اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های آنلاین معمولاً اطلاعات آماری کاربران را برای مقصود جذب مخاطب بیشتر در تحلیل‌ها استفاده می‌کنند و حتی بعضاً اطلاعات کاربران را در اختیار سازمان‌های اطلاعاتی و جاسوسی قرار می‌دهند. البته این موضوع چیزی نیست که در اخبار منعکس شود و کمپانی‌های بزرگ آن را تأیید کنند. اما به هر حال اطلاعات شما در اختیار این کمپانی‌هاست.

به عنوان مثال اگر در آیفون یا اندروید و یا ویندوز از سرویس نقشه و مکان‌یابی استفاده کنید، گوگل و اپل و مایکروسافت به مختصات جغرافیایی شما دسترسی پیدا می‌کنند. اگر شماره موبایل شخصی را در اپ Contacts اضافه کنید، نام و نام خانوادگی و شماره‌ی وی و همین‌طور ارتباط این مخاطب با شما برای گوگل و اپل روشن می‌شود. با جستجو کردن در گوگل و در صورتی که در حساب کاربری گوگل ورود انجام داده باشید، کلمات جستجو شده در سرورهای گوگل ثبت و ضبط می‌شود. اگر صفحه‌ای از سایتی را در گوشی باز کنید و آن را بوک‌مارک کنید تا از طریق Sync در مرورگر سیستم ویندوزی شما در دسترس باشد، اپل و گوگل یا مایکروسافت متوجه می‌شوند که شما به این صفحه علاقه‌مند هستید یا از آن به نوعی استفاده می‌کنید.

بنابراین غول‌های نرم‌افزاری از طریق اینترنت، هم امکانات زیادی به صورت رایگان یا پولی در اختیار شما می‌گذارند و هم رفتار و اطلاعات شما در اختیار آنها قرار می‌گیرد. به بیان دیگر آنها می‌توانند همه‌چیز را به راحتی رهگیری کنند!

برخی کاربران با توجه به حساسیت‌های شخصی یا کاری و سازمانی، نمی‌خواهند از اپلیکیشن‌های گوگل و اپل و مایکروسافت و به طور کلی سرویس‌هایی که به نوعی به اطلاعات دسترسی دارند، استفاده کنند.

برخی کاربران نیز به دلیل علاقه‌ی زیادی که به دنیای Open Source یا متن باز دارند، تمایلی به استفاده از اپلیکیشن‌ها و نرم‌افزارهای پولی ندارند. این افراد حتی از اپلیکیشن‌هایی که رایگان است اما سورس آن باز و در اختیار عموم برنامه‌نویسان نیست، استقبال خوبی نمی‌کنند. به همین علت است که به جای ویندوز و مک‌او‌اس، از لینوکس روی کامپیوتر خویش استفاده می‌کنند و در مقال گوشی و تبلت نیز استفاده از اندروید بدون حساب گوگل و اپ‌های گوگل را ترجیح می‌دهند.

توجه کنید که اندروید یک پروژه‌ی متن باز است. اگر نخواهید از اپ‌ها و سرویس‌های گوگل و حتی اپ‌هایی که سازنده‌ی گوشی به اندروید خام گوگل اضافه کرده، استفاده کنید، می‌توانید اندروید خام را به شکل رام‌های کاستوم تجربه کنید.

و سوال اساسی و موضوع اصلی این مقاله این است:

برای برخی قابلیت‌ها و امکانات نمی‌توان راهکار جایگزین پیدا کرد اما برای بسیاری از موارد، اپلیکیشن و راهکار جایگزین وجود دارد. در این مقاله پیرامون استفاده نکردن از حساب کاربری گوگل و اپ‌ها و سرویس‌های این کمپانی در اندروید بحث خواهیم کرد.

معایب استفاده از اندروید بدون حساب گوگل

سه مشکلی اصلی که در استفاده از Android بدون حساب کاربری گوگل یا به عبارت دیگر Gmail مطرح است را در ادامه بررسی می‌کنیم. ممکن است یکی از این سه مشکل بزرگ، موجب شود که کاربران عادی بالاجبار از اپ‌ها و سرویس‌های گوگل استفاده کنند.

استفاده از اپلیکیشن‌های زیادی غیرممکن می‌شود

بسیاری از اپلیکیشن‌های اندروید به گونه‌ای طراحی شده‌اند که به گوگل و حساب کاربری جیمیل وابستگی دارند. اگر از حساب گوگل استفاده نکنید، نمی‌توانید از این اپ‌ها استفاده کنید یا برخی امکانات غیرقابل‌استفاده می‌شود.

البته کسانی که به مقوله‌ی حریم خصوصی و امنیت در فضای مجازی اهمیت وافر می‌دهند، از سرویس‌های فضای ابری مثل گوگل درایو، وان‌درایو مایکروسافت، آی‌کلود اپل، دراپ‌باکس و غیره، از شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام و توییتر و فیس‌بوک، از پیام‌رسان‌هایی مثل تلگرام و واتس‌اپ و سروش، از سرویس‌های استریم ویدیو یا موسیقی مثل یوتیوب و آپارات و اسپاتیفای و حتی از بازی‌هایی که به نوعی با سرورهای آنلاین در ارتباط است، استفاده نمی‌کنند.

در واقع اگر بخواهید صرفاً از دنیای Open Source استفاده کنید، می‌بایست در قدم اول بسیاری از عادت‌های خویش را کنار بگذارید و خود را از امکانات رایگان متعددی محروم کنید.

اما نکته‌ی جالب این است که بیشتر امکانات رایگان، به نوعی برای سرگرمی و اتلاف وقت کاربر طراحی شده است! امکانات مفید مثل سرویس ابری برای دانلود و آپلود نیز با خرید یک هاست نسبتاً ارزان و نصب کردن اپلیکیشن‌های خاص، می‌توان به صورت کاملاً شخصی و امن تجربه کرد.

بروزرسانی‌های کمتر و کندتر اپلیکیشن‌ها

گوگل پلی فروشگاه اپلیکیشن محبوب و جالبی است. علاوه بر تنوع اپ‌ها، بروزرسانی‌ها نیز مرتب و سریع ارایه می‌شود. البته همه‌ی اپ‌ها مرتباً بروزرسانی نمی‌شوند. اپلیکیشن‌های محبوب مثل پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی برای جلوگیری از مشکلات جدی و فراگیر، مرتباً بروزرسانی ارایه می‌کنند.

اگر نخواهید از Google Play استفاده کنید و سراغ دیگر سایت‌های دانلود اپ بروید، احتمالاً سرعت انتشار بروزرسانی‌های جدید پایین‌تر  است و شاید هکر با استفاده از حفره‌ی امنیتی که کشف و اعلام شده، از گوشی و تبلت شما سوء استفاده کند. علاوه بر این برخی قابلیت‌های جدید در آخرین نسخه‌ی اپ‌ها را دیرتر از کاربران دیگر که از گوگل پلی استفاده می‌کنند، دریافت خواهید کرد. لذا باید فروشگاه اپلیکیشن خوبی به جای گوگل پلی انتخاب کنید.

خطرات امنیتی

استفاده از فروشگاه اپلیکیشن جانبی به جای گوگل پلی و استفاده از رام‌های کاستوم، بدون خطر نیست. ممکن است به دلیل ضعف نظارت، هکر از طریق اپ آلوده یا به اصطلاح بدافزار یا ویروس به گوشی شما نفوذ کند در حالی که اگر این اپ در گوگل پلی قرار بگیرد، به محض کشف مشکل، حذف می‌شود.

توجه کنید که گوگل با قابلیت Google Play Protect مقابله با ویروس و بدافزار را در دستور کار قرار داده است در حالی که این قابلیت در دیگر فروشگاه‌های اپلیکیشن پیاده‌سازی نشده است.

معرفی فروشگاه اپ F-Droid و Amazon Appstore

اولین فروشگاه اپی که به عنوان جایگزین Google Play معرفی می‌کنیم، F-Droid است. این فروشگاه معروف اپلیکیشن، صرفاً اپلیکیشن‌های متن باز یا Open Source را برای دانلود قرار می‌دهد. لذا اپ‌ها رایگان هستند. با توجه به متن باز بودن اپ‌ها، هر برنامه‌نویسی می‌تواند سورس را بررسی کند و در صورت وجود حفره‌ی امنیتی، اطلاع‌رسانی کند.

در F-Droid گزارش یا Log آخرین اپ‌های اضافه شده نگهداری می‌شود. به علاوه کاربر می‌تواند به راحتی نسخه‌های قبلی یک اپلیکیشن را به جای آخرین نسخه نصب کند.

البته اگر به دنبال اپ‌های شبکه‌ی اجتماعی یا بازی‌ها باشید، این فروشگاه اپلیکیشن توجه شما را جلب نمی‌کند.

فروشگاه اپ بعدی، اپ استور آمازون است. Amazon Appstore از سال ۲۰۱۱ آغاز به کار کرده و بیش از ۳۰۰ هزار اپلیکیشن در آن وجود دارد. این اپ استور در تبلت‌های Fire محصول Amazon به عنوان اپ استور پیش‌فرض نصب شده است.

اپ‌های گوگل در فروشگاه اپ Amazon ارایه نمی‌شود اما جایگزین‌های بسیاری برای این اپ‌ها منتشر شده است. اپلیکیشن شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها و غیره را می‌توانید در این اپ استور پیدا کنید

از دیگر جایگزین‌های گوگل پلی، می‌توان به اپ استور LG و اپ استور سامسونگ اشاره کرد.

علاوه بر استفاده از اپ استورها، می‌توانید اپ‌های اندروید را از وب‌سایت‌های دانلود نرم‌افزار نیز مستقیماً دانلود کنید. APK Mirror و بسیاری از وب‌سایت‌های ایرانی دانلود اپ، از جمله انتخاب‌های ممکن است اما مراقب باشید که اپلیکیشن آلوده دانلود و نصب نکنید.

جایگزین کردن قابلیت‌های مهم اندروید

مرورگر اینترنت

شاید مهم‌ترین اپلیکیشن در اندروید، اپ مرورگر اینترنت باشد. می‌توانید به جای اپلیکیشن محبوب و معروف Google Chrome از اپ‌هایی مثل موزیلا فایرفاکس و اپرا استفاده کنید.

به جای جستجو در اینترنت از طریق وب‌سایت Google می‌توانید از موتور جستجوی DuckDuckGo استفاده کنید. نکته‌ی جالب این است که مرورگری نیز با همین عنوان وجود دارد که جزو مرورگرهای محبوب و برتر و متن باز است.

نقشه و مسیریابی

به جای Google Maps‌ که در حال حاضر از نظر اغلب کاربران بهترین اپلیکیشن نقشه است، می‌توانید از اپ‌های متعدد دیگری استفاده کنید. به عنوان مثال Sygic یا Nokia Here نیز نقشه‌های خوب و کاملی در اختیار کاربر می‌گذارند و امکانات مسیریابی نیز جالب توجه است. در میان اپلیکیشن‌های ایرانی هم موارد رایگان و کاملی وجود دارد که حتی با وجود صدای فارسی، استفاده کردن از آن ساده‌تر از اپ‌های خارجی است.

اگر به نقشه‌های گوگل به دلیل دقت بالاتر علاقه‌مند هستید، اپلیکیشن‌هایی برای تهیه کردن نقشه‌های آفلاین وجود دارد. به عبارت دیگر می‌توانید پیشاپیش نقشه‌ها را با اتصال به اینترنت دانلود کنید و در مسافرت‌ها و مکان‌هایی که اینترنت وجود ندارد از نقشه‌ها استفاده کنید.  برای یافتن این نوع اپلیکیشن‌ها، به وب‌سایت‌های ایرانی دانلود اپلیکیشن اندروید مراجعه فرمایید.

اپلیکیشن‌هایی مثل OsmAnd نیز با قابلیت دانلود نقشه‌های رایگان ارایه شده است.

یادداشت‌نویسی و لیست وظایف

برای ایجاد لیست وظایف یا To-Do Lists نیازی به استفاده از Google Keep نیست چرا که اپ‌های زیادی برای این مهم طراحی شده است. قبلاً به معرفی تعدادی از این اپ‌ها با قابلیت همگام‌سازی لیست‌ها پرداختیم:

اپلیکیشن محبوب Evernote یکی از جایگزین‌های برتر گوگل کیپ است که از نظر برخی کاربران بهترین اپ در این عرصه است. برخی کاربران به اپی نیاز دارند که یادداشت‌ها را صرفاً روی حافظه‌ی محلی ذخیره کند و کاری به اینترنت و فضای مجازی نداشته باشد. در این صورت می‌توانید از اپ‌های ساده‌تری مثل Notepad استفاده کنید.

برای ساخت لیست وظایف نیز اپ‌های زیادی وجود دارد، اپ متن باز Tasks یکی از این موارد است.

اپلیکیشن‌های آفیس آنلاین گوگل و غیره

بسیاری از اپ‌های گوگل به صورت اپلیکیشن تحت وب نیز ارایه شده است. به عنوان مثال برای تماشا کردن ویدیوها نیازی به اپ YouTube نیست چرا که می‌توانید به وب‌سایت یوتیوب مراجعه کنید. برای استفاده از آفیس آنلاین گوگل که اپ‌های Google Docs و Google Sheets و غیره را شامل می‌شود، می‌توانید به وب‌سایت گوگل درایو مراجعه کنید. برای آپلود و همگام‌سازی فایل‌ها، می‌توانید مستقیماً از اپلیکیشن تحت وب Google Drive استفاده کنید. برای استفاده از گوگل مپس می‌توانید سایت گوگل مپس را در مرورگر کامپیوتر خویش باز کنید.

در تمام موارد اشاره شده، احتمالاً استفاده از اپلیکیشن اندرویدی ساده‌تر و بهتر است اما برای حفظ حریم خصوصی، می‌توانید از نصب کردن اپ‌ها خودداری کنید و مستقیماً از سایت‌های مربوطه استفاده کنید.

استفاده از اندروید بدون Google Play Services

اگر در اندروید از حساب کاربری گوگل استفاده نکنید، دست گوگل از اطلاعات شخصی شما کوتاه می‌شود اما کنار گذاشتن سرویس‌های گوگل پلی بسیار مشکل است. اپ‌های زیادی برای عملکرد صحیح به سرویس‌های گوگل پلی نیاز دارند و طبعاً اگر Google Play Services را حذف کنید، این اپ‌ها نیز درست کار نخواهند کرد.

شاید حذف کردن سرویس‌های گوگل پلی از اندروید به نظرتان غیرممکن باشد و همه‌ی مراحل را بروید اما از حذف کردن این اپلیکیشن صرف‌نظر کنید. در این صورت بهتر است به یک نکته‌ی بسیار مهم و جالب توجه کنید:

اگر به گوگل پلی مراجعه کنید و لیست دسترسی‌های Google Play Services را چک کنید، متوجه می‌شوید که Permissions یا دسترسی‌های موردنیاز این اپلیکیشن، تقریباً شامل همه چیز می‌شود!

برای کاربری که محتاط است و نمی‌خواهد گوگل به اطلاعات وی دسترسی داشته باشد، نادیده گرفتن چنین اپلیکیشنی غیرممکن است. متأسفانه به صورت پیش‌فرض گوگل پلی سرویسز در گوشی‌ها و تبلت‌های اندرویدی نصب شده و قابل حذف کردن نیست! حتی نمی‌توان آن را Disable یا غیرفعال کرد.

برای حذف کردن Google Play Services دو راهکار وجود دارد:

• راهکار اول root کردن یا به عبارت دیگر آزاد کردن دسترسی روت است. با دسترسی روت می‌توانید تغییرات کاملی در اندروید اعمال کنید و اپلیکیشن Google Play Services را حذف کنید!
• راهکار دوم این است که به جای رام اصلی که سازنده ارایه کرده، یک رام کاستوم روی گوشی یا تبلت نصب کنید.

احتمالاً راهکار دوم حرفه‌ای‌تر و بهتر است و البته مزایای زیادی نسبت به راهکار اول دارد.

makeuseofسیاره‌ی ‌آی‌تی