اکولایزر چیست؟ چگونه از اکولایزر برای ضعیف و قوی کردن صدای خواننده و سازها استفاده کنیم؟

اکولایزر نرم‌افزار یا ابزاری است که به کمک آن می‌توانیم کیفیت صدا را بهینه کنیم و حتی با داشتن یک هدست و اسپیکر معمولی نیز کیفیت صدا را به حالت مطلوب خود نزدیک کنیم. اما اکولایزر چیست و اسلایدرهای مختلفی که در کنارشان اعدادی ذکر شده، دقیقاً چه کاری انجام می‌دهند؟ به عنوان مثال اگر بخواهیم صدای بم را تقویت کنیم، چرا باید اسلایدرهای سمت چپ را به بالا حرکت دهیم؟ چطور می‌توان صدای خواننده را ضعیف‌تر و صدای سازهای زیر مثل ویولون را تقویت کرد؟

در این مقاله از نگاه علمی به اکولایز کردن صدا و اکولایزر که در حقیقت برای بالانس کردن صداهای زیر و بم طراحی شده، می‌پردازیم. با ما باشید تا درباره کیفیت صدا و اکولایزر و تنظیمات آن بیشتر بدانیم.

چگونه از اسلایدرهای اکولایزر برای تنظیم بلندی صدای سازها و صدای انسان استفاده کنیم؟

ابتدا به تصویر زیر نگاهی بیندازید که یک اکولایزر معمولی است و تنظیماتی شبیه اغلب اکولایزر‌ها دارد:

زیر هر اسلایدر یک فرکانس درج شده که واحد آن هرتز با علامت اختصاری Hz است. منظور از فرکانس این است که پدیده‌ای مثل جلو و عقب رفتن یک تار سیمی سازهایی مثل پیانو و گیتار و ... ، در هر ثانیه چند بار تکرار می‌شود. در حقیقت تمام صداهایی که می‌شنویم، حاصل لرزش اجسام است که ممکن است کند یا با فرکانس کم صورت بگیرد و صدا را بم بشنویم و برعکس، ممکن است مثل تار ویولون با سرعت بالایی بلرزد و صدایی تیز یا زیر یا با فرکانس بالا بشنویم.

و به اسلایدرها برگردیم. صدایی مثل صدای بیس یا همان باس، فرکانسی کمتر از ۱۰۰ هرتز دارد. بنابراین اگر در تصویر فوق یا هر اکولایزر دیگری، اسلایدرهایی با اعداد کمتر از ۱۰۰ را به بالا حرکت دهیم، قدرت این صداهای بم را افزایش داده‌ایم.

برعکس آن هم صادق است، صداهای زیر را با اسلایدرهای سمت راست تقویت می‌کنیم. البته ممکن است چیدمان اسلایدرها عمودی یا مورب باشد، در این صورت به فرکانس‌ها توجه کنید.

صدای انسان در محدوده‌ی ۱۰۰ تا ۶۰۰ هرتزی قرار می‌گیرد، البته صدایی که بازتاب می‌شود، ظاهراً فرکانس بالاتری دارد و به همین جهت است که برای تقویت صدای خواننده یا تضعیف آن، می‌بایست اسلایدرهای ۱۰۰ تا ۶۰۰ هرتز را بالا و پایین کنیم و پس از کمی سعی و خطا، به حالت مطلوب خویش برسیم.

توجه: صداهایی که از نظر فرکانس به هم نزدیک هستند را نمی‌توان به راحتی و با اکولایزری ساده جدا کرد و یکی را تقویت و دیگری را حذف نمود! برای این کار به نرم‌افزارهای تخصصی و زمان زیاد نیاز است.

آشنایی با پریست‌ها و دیگر تنظیمات اکولایزر‌ها

در برخی اکولایزرها، منوی کرکره‌ای‌شکل برای انتخاب پریست یا پیش‌تنظیمات قرار داده شده است. در حقیقت بسته به ژانر موسیقی‌ای که گوش می‌دهیم، یکی از این حالت‌ها را انتخاب می‌کنیم و موقعیت اکولایزرها به صورت خودکار متناسب با آن نوع موسیقی، تنظیم می‌شود.

به عنوان مثال در موسیقی کلاسیک و صدایی که یک ارکستر سمفونی ایجاد می‌کند، بهتر است صداهای بم که به طبل‌ها و بیس‌ها مربوط می‌شوند، کمی قوی‌تر شود و در مقابل صدای سازهای زهی کمی تضعیف شود تا تعادل برقرار گردد.

در برخی اکولایزر‌ها دو اسلایدر یا گاهی دو چک‌باکس ساده برای تقویت صدای بم و زیر وجود دارد که معمولاً با نام Bass و Treble شناخته می‌شود. بیس همان صدای بم یا باس است و تربل نیز صدای زیر.

چگونه کیفیت صدای هدفون و اسپیکر معمولی یا ضعیف را بهینه کنیم؟

هر هدفون و هدست و ایرفون و یا اسپیکر و سیستم صوتی دیگری، نقاط ضعف و قوتی دارد. معمولاً در محصولات ارزان‌قیمت یکی از دو نوع صدای بم یا زیر، ضعیف‌تر از دیگری پخش می‌شود و به این ترتیب صدایی که می‌شنویم، آن چیزی نیست که در یک سیستم صوتی پیشرفته و دقیق، تجربه می‌شود.

حتی برخی اسپیکرها و هدفون‌ها، صدایی با فرکانس پایین مثل کمتر از ۵۰ هرتز را پخش نمی‌کنند! در عین حال روی بسته‌بندی محصول Frequency Responce یا بازه‌ی پاسخ فرکانسی، ۲۰ هرتز تا ۲۰ کیلوهرتز (هر کیلو معادل ۱۰۰۰ واحد است، کیلوهرتز معادل ۱۰۰۰ هرتز است) ذکر شده است، شاید بهتر بود مقدار واقعی یعنی ۵۰ تا ۱۸ کیلوهرتز یادداشت می‌شد تا مشتری به اشتباه نیافتد! در هدست‌های مرغوب معمولاً اعدادی که ذکر می‌شود دقیق‌تر و واقعی‌تر است. توجه کنید که گوش انسان صداهای بسیار بم و بسیار زیر را نمی‌شنود. محدوده‌ی ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ را عالی می‌شنود و معمولاً گوش بیشتر افراد، محدوده‌ی ۳۰ هرتز تا ۱۸ کیلوهرتز را می‌شنود و نه بیشتر.

معمولاً کیفیت صدای گوشی‌ها صرف‌نظر از بلندی صدایشان، پایین است. به عنوان مثال پاسخ فرکانسی آیفون‌های قدیمی اپل را در تصویر زیر بررسی کنید. فرکانس‌های پایین با شدت صدای کمی پخش می‌شوند و عملاً صدای بیس وجود ندارد!

اما به سوال اصلی برگردیم، با اکولایزر چطور می‌توان کیفیت صدا را بهینه کرد؟

برای افزایش قدرت صداهای بم می‌توان اسلایدرهای سمت چپ را بالا برد ولیکن از بلندگوی ضعیف گوشی‌ها و اسپیکرهای ارزان انتظار نداشته باشید که حتی اندکی صدای بم پخش کنند! اما فرکانس‌های قوی را می‌توان با پایین آوردن اسلایدرها ضعیف کرد. بنابراین باید در این کار باتجربه باشید یا با حوصله به آزمون و خطا بپردازید تا کیفیت صدا کمی بهتر شود.

‌سیاره‌ی آی‌تی