سرعت اجرای بازی‌های کامپیوتری را بر حسب فریم بر ثانیه بیان می‌کنند. وقتی یک کارت گرافیک و پردازنده‌ی عالی داشته باشیم، سرعت اجرای اغلب بازی‌ها، حتی بازی‌های سنگین بالاتر از ۶۰ فریم بر ثانیه است و متوجه تأخیر و لگ یا وقفه و تیک نمی‌شویم. اما زمانی که سیستم ضعیف باشد، سرعت اجرای بازی پایین است و علائم ظاهری آن مثل تیک زدن را به وضوح حس می‌کنیم. اما روش‌های حل مشکل سرعت کم بازی‌ها چیست و اساساً چرا یک بازی با سرعت کم اجرا می‌شود؟

در این مقاله به دنبال پاسخ سوالات فوق هستیم و می‌خواهیم بحثی مختصر و مفید در باب سرعت کم بازی‌ها داشته باشیم. ما را همراهی کنید.

سرعت اجرای بازی‌ها و آشنایی با مفهوم فریم‌ریت

در بازی‌های کامپیوتری با توجه به اینکه سخت‌افزار بسیار متنوع است، مفهوم فریم‌ریت یا FPS (مخفف Frame Per Seceond) مطرح می‌شود. منظور از فریم‌ریت یا نرخ رندر شدن فریم‌ها این است که کارت گرافیک و پردازنده و رم که هر سه در سرعت رندر شدن موثر هستند، در مجموع با چه سرعتی فریم‌های بازی سه‌بعدی را رندر می‌کنند.

در هر فریم مجموعه‌ای از کاراکترها و اجسام، حرکات، سایه‌ها، صداها، تعاملات فیزیکی و ... وجود دارد که نسبت به فریم قبلی ثابت است و یا برعکس، تغییرات زیادی دارد. همگی موارد نیاز به پردازش دارد. کارت گرافیک مهم‌ترین نقش را در این امر خطیر دارد و CPU نیز اهمیت بسزایی دارد. رم و هارد و مادربورد، قطعاتی با اهمیت کمتر هستند.

سرعت اجرای ۳۰ فریم بر ثانیه قابل‌قبول است و ۶۰ فریم بر ثانیه عالی است

حداقل سرعت مناسب برای اجرای بازی‌های کامپیوتری، سرعت ۳۰ فریم در ثانیه است. در واقع در یک ثانیه ۳۰ تصویر به مانیتور یا تلویزیون ارسال می‌شود و نمایشگر با تکرار کردن برخی فریم‌ها، در یک ثانیه ۶۰ تصویر نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد که تصویر متحرک و پویاست. اگر سرعت اجرای بازی به ۵۰ و ۶۰ فریم بر ثانیه برسد، می‌توان گفت که اجرای بازی کاملاً روان و مطلوب است. در کنسول‌های بازی موضوع FPS یا فریم‌ریت کمتر مطرح می‌شود چرا که سازنده‌ی بازی می‌داند با چه سخت‌افزاری سروکار دارد و در نتیجه تنظیمات گرافیکی را دستکاری می‌کند تا به سرعت اجرای مطلوب برسد.

تأخیر در بازی‌های آنلاین و دو گونه‌ی آن

در بازی‌های آنلاین، هر اقدامی که گیمر در کامپیوتر و همین‌طور کنسول بازی یا گوشی انجام می‌دهد، می‌بایست برای سرور ارسال شود و از طرفی حرکت دیگر بازیکنان نیز از سرور به سیستم کاربر ارسال شود. این ارسال و دریافت داده، ممکن است بسیار سریع انجام شود اما همیشه یک تأخیر بزرگ ناخواسته وجود داشته باشد. تأخیری که از آن صحبت می‌کنیم بر حسب میلی‌ثانیه که یک هزارم ثانیه است، بیان می‌شود. تأخیری در حد ۱۰۰ میلی‌ثانیه که در اغلب شبکه‌های اینترنت ایران یک مقدار حداقلی و عالی محسوب می‌شود، برای بازی‌های آنلاین مطلوب نیست. به عنوان مثال وقتی با تفنگ زوم کرده و نشانه‌گیری می‌کنید و ماشه را می‌چکانید، ۱۰۰ میلی‌ثانیه (یک دهم ثانیه) بعد، عمل شلیک صورت می‌گیرد و در این یک دهم ثانیه، سوژه جابجا شده و تیر به خطا می‌رود!

روش‌های حل مشکل سرعت کم بازی‌ها و تأخیر و لگ‌های موجود

مشکل لگ در تمام بازی‌های آنلاین مضر نیست چرا که در برخی بازی‌ها مثل کلش آو کلنز، وقتی حرکتی انجام می‌دهید، نتیجه را همان لحظه به کمک هوش مصنوعی بازی مشاهده می‌کنید.

چگونه سرعت اجرای بازی‌های کامپیوتری را افزایش دهیم؟

سیستم بسیار ضعیف نیاز به ارتقای سخت‌افزار دارد

ارتقای سخت‌افزار سیستم و به خصوص کارت گرافیک، گام مهمی در حل مشکل سرعت کم اجرای بازی‌های امروزی است. البته قبل از ارتقا با متخصصین مشورت کنید، ممکن است پردازنده‌ی سیستم شما ضعیف باشد و یا مقدار رم آن کم باشد. معمولاً یک پردازنده‌ی ۴ هسته‌ای اینتل و یا ۸ هسته‌ای ای‌ام‌دی با ۸ گیگابایت رم، کافی است و باید سراغ ارتقای کارت گرافیک رفت، اما مسأله‌ی مهم این است که پردازنده‌های ۴ هسته‌ای اینتل در سال‌های اخیر، پیشرفت زیادی داشته‌اند و نمی‌توان صرفاً به شمارش تعداد هسته و بیان کردن سرعت هسته‌ها کفایت کرد. شناخت معماری هسته‌ها بسیار مهم است. گاهی ارتقای سخت‌افزار به این معنی است که مادربورد و رم و حتی هارددیسک نیز باید تعویض گردد! در این صورت بهتر است سیستم جدیدی برای بازی خریداری کنید و سیستم قبلی را به کاربری دیگری اختصاص دهید.

موضوع اساسی دیگری که باید به آن توجه کرد، نسخه‌ی سیستم عامل و درایور است. معمولاً ای‌ام‌دی و انویدیا مرتباً درایور کارت گرافیک‌های خویش را بروز می‌کنند تا سرعت اجرای بازی‌های جدید، بهینه شود. بنابراین اگر سرعت اجرای بازی سنگینی که اخیراً منتشر شده، پایین است، درایور کارت گرافیک خود را بروز کنید. علاوه بر درایور کارت گرافیک، دایرکت ایکس نیز می‌بایست بروز و کامل باشد.

حتی بد نیست فرم‌ویر کارت گرافیک را در موارد نادر، ارتقا دهید.

قبل و بعد از تغییر دادن تک‌تک تنظیمات گرافیکی بازی، سرعت اجرا را بررسی کنید

و اما سراغ بهینه‌سازی‌های نرم‌افزاری سرعت بازی می‌رویم. قبل از هر چیز بهتر است نرم‌افزاری برای نشان دادن سرعت اجرای بازی‌ها نصب کنید! یکی از نرم‌افزارهای کاربردی در این عرصه، Fraps است که در اغلب نسخه‌های ویندوز و اغلب بازی‌ها به خوبی کار می‌کند. انویدیا و AMD، دو تولیدکننده‌ی اصلی کارت گرافیک نیز ممکن است در مجموعه‌ی درایور و نرم‌افزار کمکی خود برای این مهم، گزینه‌هایی داشته باشند. پس از نصب کردن و اجرای فرپس، سرعت اجرای بازی در گوشه‌ی تصویر دیده می‌شود که البته می‌توانید موقعیت آن را به دیگر گوشه‌های صفحه، تغییر دهید. به کمک فرپس می‌توان سرعت اجرای بازی را بهینه کرد، به این صورت که تنظیمات مختلف گرافیکی را امتحان می‌کنیم و در نهایت تنظیماتی را انتخاب می‌کنیم که بازی از نظر ظاهر، وضعیت مطلوبی داشته باشد و در عین حال سرعت اجرا نیز بسیار پایین نباشد.

اگر سرعت اجرای بازی پایین است و به عنوان مثال کمتر از ۳۰ فریم بر ثانیه است، سراغ تنظیمات گرافیکی بازی بروید. معمولاً در بازی‌های سنگین و پیشرفته، تنظیمات گرافیکی به دو بخش ساده و پیشرفته یا Advanced یا گاهی Custom تقسیم می‌شود. در بخش ساده می‌توان تنظیماتی مثل رزولوشن اجرای بازی و نوع همگام‌سازی تصویر نمایشگر و آنتی-الیاسینگ را انتخاب کرد. در تمام بخش‌های تنظیمات، معمولاً حالت‌هایی که در سمت راست یا پایین قرار دارند، از نظر بار پردازشی، سنگین‌تر هستند. بنابراین حالت‌های سمت چپ که با نامی مثل Low‌ یا Off مشخص شده را انتخاب کنید و اما توضیحات دقیق‌تر در مورد موارد مهم و اساسی:

رزولوشن اجرای بازی را کاهش دهید

رزولوشن اجرای بازی بسیار مهم است و اگر رزولوشن مانیتور خود را انتخاب کنید، سرعت اجرای بازی به حداقل مقدار ممکن می‌رسد. اگر سرعت بسیار پایین است، از همان ابتدا رزولوشن اجرای بازی را کاهش دهید. به عنوان مثال اگر لپ‌تاپی با نمایشگر ۱۳۶۶ در ۷۶۸ پیکسلی دارید، رزولوشن اجرای بازی را روی عددی مثل ۱۲۸۰ در ۷۲۰ پیکسل تنظیم کنید. هر چه تعداد پیکسل‌ها کمتر باشد، تصویر کوچک‌تر است و محاسبات ساده‌تر و سریع‌تر می‌شود.

اگر رزولوشن اجرای بازی نصف شود، مساحت تصویر یک چهارم می‌شود و معمولاً سرعت اجرا ۲ یا ۳ برابر خواهد شد. در موارد نادر ممکن است سرعت اجرا به ۴ برابر هم برسد.

آنتی-الیاسینگ را سبک‌تر و ساده‌تر انتخاب کنید

عامل مهم بعدی، آنتی-الیاسینگ است. Anti-Aliasing در حقیقت برای صاف کردن خطوط در بازی کاربرد دارد و شکستگی یا حالت دندانه‌ای خطوط صافی مثل لبه‌ی اجسام، دیوارها، سیم‌ها و ... را صاف می‌کند. بهتر است نوع آنتی-الیاسینگ را روی حالت‌های سریعی مثل FXAA یا SMAA تنظیم کنید و اگر کارت گرافیک نسبتاً قوی است، حالت‌های سنگین‌تر مثل MSAA 2X و MSAA 4X را انتخاب کنید.

روش‌های حل مشکل سرعت کم بازی‌ها و تأخیر و لگ‌های موجود

کیفیت و رزولوشن بافت یا Texture را کاهش دهید

اگر کارت گرافیک شما از نظر قدرت پردازشی عالی است اما مقدار بافر ویدیویی آن کم است و در عین حال نمایشگر رزولوشن بالایی در اختیار دارید، ممکن است در برخی بازی‌ها با کمبود رم گرافیکی روبرو شوید. برای حل مشکل می‌توان جزئیات بافت (یا تسکچر) را کاهش داد تا مشکل کمبود بافر ویدیویی حل شود. به این منظور در تنظیمات گرافیکی به دنبال گزینه‌ای شبیه به Texture Quality بگردید و حالت سبک‌تری را انتخاب کنید.

یکی از امکانات کارت گرافیک‌های امروزی، فیلتر کردن بافت برای بهبود کیفیت آن است. Anisotropic Filtering یا فیلترینگ غیرایزوتروپیک به این معنی است که بافت در جهت عمود بر دوربین تصویر می‌شود تا با کیفیت بالاتری دیده شود. برای این امر الگوریتم‌های مختلفی وجود دارد. بد نیست یکی از حالت‌های سبک‌تر را امتحان کنید ولیکن معمولاً AF به راحتی پردازش می‌شود و مشکل‌ساز نیست.

روش‌های حل مشکل سرعت کم بازی‌ها و تأخیر و لگ‌های موجود

سایه‌های ساده‌تر و اسنداد محیطی سبک‌تر را انتخاب کنید

در بازی‌های گرافیکی، سایه‌ها بسیار طبیعی هستند و محاسبات پیچیده‌ای برای رندر کردن سایه‌ها، صورت می‌گیرد. بهتر است به گزینه‌ای مثل Shadow Quality مراجعه کنید و حالت Low‌ یا Off را انتخاب کنید و نتیجه را بررسی کنید.

روش‌های حل مشکل سرعت کم بازی‌ها و تأخیر و لگ‌های موجود

یکی دیگر از موضوعات مرتبط با نورپردازی، انسداد محیطی یا Ambient Occlusion است. منظور از انسداد محیطی این است که نقاط عمیق و گوشه، بدون آنکه در سایه باشند هم کمی تاریک‌تر از نقاط برجسته‌ی اجسام دیده می‌شوند و به عبارت دیگر پراکنش محیطی نور به گونه‌ای است که بخش‌هایی مثل گوشه‌ی دیوارها، زیر درختان و خودروها و لابلای گیاهان و موها، کمی تاریک‌تر از نقاطی مثل پشت بام ساختمان‌ها، سقف خودروها و ... است.

AO با الگوریتم‌ها و روش‌های مختلفی مثل SSAO و HBAO و HBAO+ و HDAO صورت می‌گیرد و در همه‌ی موارد، پردازشی سنگین نیاز دارد. اگر سرعت اجرا پایین است، بهتر است حالت Off یا SSAO‌ را انتخاب کنید.

روش‌های حل مشکل سرعت کم بازی‌ها و تأخیر و لگ‌های موجود

محاسبات شیدرها را ساده کنید

در بازی‌ها از محاسبات Shader برای امور بسیار متنوعی استفاده می‌شود. از نورپردازی‌های پیچیده گرفته تا حرکات جالب موی سر و پارچه‌ها و آب و ... . برای افزایش سرعت بازی، Shader Quality‌ یا گزینه‌ای مشابه را در تنظیمات گرافیکی پیدا کرده و حالت‌های سبک‌تر و ساده‌تر را فعال کنید.

روش‌های حل مشکل سرعت کم بازی‌ها و تأخیر و لگ‌های موجود

در برخی بازی‌های گرافیکی، تنظیمات جداگانه‌ای برای کیفیت تغییرات آب و هوا و پدیده‌های جوی و همین‌طور آب و پوشش گیاهی وجود دارد که می‌بایست با حوصله و دقت به بررسی‌شان بپردازید.

حداکثر فاصله‌ای که گیاهان و اجسام رندر می‌شوند را کاهش دهید

در تمام بازی‌های کامپیوتری، یک روش اصلی و اساسی برای بهینه کردن سرعت اجرای بازی این است که تمام بخش‌های محیط پیش رو، با کیفیت حداکثری رندر نمی‌شود. به عنوان مثال درختان دوردست بدون سایه هستند! حرکت نمی‌کنند و شاخ و برگ‌ها بسیار کم است و حتی ممکن است برای بهینه‌سازی بیشتر، از درختان دو بعدی در دوردست استفاده شود.

در برخی بازی‌ها تنظیماتی برای انتخاب حداکثر فاصله‌ی رندر کردن کامل اجسام و درختان و گیاهان وجود دارد. اگر سرعت اجرای بازی کم است، این فاصله را کاهش دهید. ممکن است برای گیاهان و اجسام و ... تنظیمات جداگانه موجود باشد. از مواردی که اهمیت کمتری دارد، مثل درختان و پوشش گیاهی شروع کنید و فاصله را کاهش دهید. در قدم آخر سراغ کاراکترها بروید، چرا که دیدن دشمن از فاصله‌ی دور، ضروری است!

روش‌های حل مشکل سرعت کم بازی‌ها و تأخیر و لگ‌های موجود

سیاره‌ی ‌آی‌تی